منوی اصلی

پرونده ویژه پژوهش ذائقه‌سنجی قهوه آیکافی

ضبط رجحان‌ها و عادت‌های قهوه‌نوشی

برایان کوان (Brian Cowan) در ابتدای کتاب «زندگی اجتماعی قهوه» می‌نویسد: «سال‌هاست به این موضوع فکر می‌کنم که چه چیزی باعث شد بریتانیای قرن هفدم آداب نوشیدن یک نوشیدنی خارجی را بپذیرد؟ چرا یک نهاد اجتماعی کاملا جدید به اسم «قهوه‌خانه» برای مصرف این نوشیدنی پدید آمد؟» کوان در ادامه کتاب نتیجه می‌گیرد قهوه فقط یک نوشیدنی جدید نبود، بلکه یک نهاد اجتماعی جدید به زندگی بریتانیا در قرن هفدهم اضافه کرد که تا امروز ماندگار است.

سوال ما در ایران کمی متفاوت است. خاورمیانه مبدا صدور این نوشیدنی و البته نهاد اجتماعی مرتبط با آن در قرن هفدهم بوده است. اما در روندی، قهوه در «قهوه‌خانه‌ها» کم‌کم حذف شد و چای جای آن را گرفت؛ تا این‌که حال به‌نظر می‌رسد در قرن بیست‌ویکم این‌بار در هیاتی – احتمالا – متفاوت از گذشته در کانون توجه قرار گرفته است.

اگر بر سر وجود نشانه‌هایی از این هیات متفاوت اتفاق‌نظر داشته باشیم، سوال حالا این است که این هیات متفاوت شامل چه ویژگی‌هایی‌ است؟ چه آدابی دارد؟ و آیا نهاد اجتماعی ویژه خود را ساخته است یا نه؟

سلسله پژوهش‌های ذائقه‌سنجی آیکافی کوششی‌ست برای ارائه‌ی پاسخی به این پرسش‌ها. در نمایشگاه بین‌المللی قهوه بوستان گفت‌وگو (شهریور ۹۶) فرصتی دست داد برای اجرای بخشی از پروژه‌ی تحقیقاتی.

چه کسانی در ایران امروز قهوه می‌نوشند؟ چطور قهوه می‌نوشند؟ آیا محل نوشیدن قهوه فضای خصوصی است یا نوشیدن قهوه به یک فضای عمومی مثل کافه گره خورده است؟ تیم انجام‌دهنده این مطالعه پاسخ این سوالات را نمی‌دانست، شاید هنوز هم به قاطعیت نداند، اما دانستن آن از جهات بسیاری برای ما مهم و جذاب بود. دو بعد مهم‌تر آن: اول جذابیت‌های تجاری قهوه برای فعالان بازار و دوم جذابیت‌های جامعه‌شناختی آن برای تحلیل‌گران.

نتایج تحلیلی فاز اول پژوهش آیکافی

در تمام این هفت سالی که از قهوه می‌خوانم و می‌نویسم، این سوال که «ما ایرانی‌ها چه قهوه‌ای را می‌پسندیم؟» دائما پرسش ذهنی‌ام بوده. درباره آداب قهوه‌نوشی، تاریخ ورود قهوه به ایران و جایگاهش در فرهنگ روزمره‌مان چیزهایی نوشته شده؛ این‌که کی و چطور و از کجا آمد، چه‌طور سرو می‌شده و می‌شود و چه فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌هایی حول آن شکل گرفته. اما آن‌چه در این میان به‌نظر مغفول مانده آن است که از «نظرگاه درک حسی و طعمی»، ما ایرانیان چه قهوه‌ای را می‌پسندیم؟

یادداشت صفا هراتیان در وبلاگ آیکافی

بخشی از فرضیات به‌دست‌آمده از تحلیل نتایج (عادات قهوه‌نوشی)

فعالان و علاقمندان قهوه بیشتر از بین مردان هستند.

باهمستان (Community) قهوه در ایران جامعه‌ی تحصیل‌کرده‌ای است.

قهوه در میان مردان جوان ۲۹-۱۹ سال محبوبیت بیشتری به نسبت دیگر گروه‌های سنی و جنسی دارد.

در میان مصرف‌کنندگان قهوه غلبه با کسانی است که روزی یک یا دو فنجان قهوه می‌نوشند.

مصرف قهوه زنان به نسبت مردان بیشتر خانگی است.

گروه مخاطب قهوه‌های بسته‌بندی‌شده و توزیع‌شده در فروشگاه‌ها زن هستند.

بخشی از فرضیات به‌دست‌آمده از تحلیل نتایج (عادات قهوه‌نوشی)

قهوه تخصصی یا بسیار پسندیده شده یا اصلا موردعلاقه نبوده است.

مخاطبان شرکت‌کننده در این آزمون، قهوه‌های تجاری را بیشتر پسندیده‌اند، در حالی که احتمالا قهوه تخصصی، مورد‌پسند مخاطبان تخصصی‌تر قهوه بوده است.

برای مخاطب‌های این آزمون، سلیقه خاصی در حوزه قهوه‌های تخصصی شکل نگرفته و ویژگی طعمی خاصی مد نظرشان نیست.

شرکت‌کنندگان تمایل بیشتری به قهوه‌های تجاری ارائه‌شده نشان دادند.

یادداشت‌ها و گزارش‌ها

این پروژه به سرانجام نمی‌رسید مگر با همراهی

الناز تارخ، بهنوش فرجی، زهرا رستمی، نجف اصغری، محمد پورمحمدی، رعنا صفاری، محمدرضا فرج‌زاده، سهند بزرگ‌مهر، سعید عبدی‌نسب، علی حیدری، سامین رهنورد، متین صالحی، هژیر امین‌الهی، آرتم شهبابیان، آرمین لمیع، سیامک ایرانی، سامان میرزابابایی، پرهام اصلانی‌مهر، مسعود فرهمند، کاوه وثوق‌احمدی، رضا سرایی، ارد برازنده، مجید نظامی‌پور، برومند پوراسلامی، جمشیدیان، فربد صابری و صابر حاجی‌زاده.

حامیان

اسپرسوساز سن‌رمو
نمایشگاه قهوه تهران
آسیاب قهوه وگا
قهوه کارارو
قهوه آلبا

نیز ببینید ~

, , , ,

‎یک کامنت برای پرونده ویژه پژوهش ذائقه‌سنجی قهوه آیکافی

  1. ناشناس 24 ژانویه 2018 ‎در #

    زندگی بدون قهوه قابل تصور نیست

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.