منوی اصلی

قهوه‌خانه در یک نگارگری عثمانی با قدمت چهارصد سال

یادداشتی به قلم بینانیک‌بخت

صحنه‌ی قهوه‌‌خانه، اثری پُرکار و ممتاز از سال ۹۹۹ شمسی است، خوشنویس این اثر شاه محمود نیشابوری ملقّب به زرین قلم از بزرگان و دُردانه‌های خوشنویسی عصر صفوی است.

قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی

برای تصویر بزرگ‌تر کلیک کنید.

آیکافی – جزییات خوشنویسی و نگارگری بسیار گیراست. در ادامه‌ی این یادداشت، بخش‌هایی از این نگارگری را زیر ذره‌بین می‌بریم.

قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی
قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی

بالا سمت چپ ورودی قهوه‌خانه را می‌بینیم که گویی کسی خوش‌آمد می‌گوید به مهمانان. در طرف مخالف قهوه‌چی را می‌بینیم، کسی که قهوه‌ی آماده شده را برای مهمانان در فنجان می‌ریزد. بعضی از فنجان ها بر اجاق و بعضی در کنار گذاشته شده، آن‌ها که بر اجاق هستند برای گرم ماندن فنجان است پیش از پر شدن، مثل امروز که فنجان‌ها را بر ماشین اسپرسو می‌چینند که گرم بماند. جزوه‌ای با دسته‌ی بلند قابل شناسایی است.

قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی
قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی
قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی

در پایین تصویر مهمانان مشغول بازی و سرگرمی‌‌ هستند، بازی تخته نرد را به خوبی می‌توان تشخیص داد. در میان تصویر پسرکی با لباسی ویژه که به احتمال برای رقص هست ایستاده و در سمت راستش عمله‌ی طرب را می‌بینیم که با نی و عود و کمانچه و دایره‌ی زنگی همراهی‌اش می‌کنند و در بالایش دو ردیف سکو و نشمین که تقریبا همه‌ی افراد فنجان قهوه در دست دارند.

قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی
قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی

برخلاف کافه‌های امروزی، همه قهوه می‌نوشند و خبری از نوشیدنی و خوردنی‌های دیگر نیست. پایین سمت راست پیرمردی هست که جوانی به او برای نوشاندن قهوه کمک می‌کند. قهوه‌خانه محفلی مردانه برای همنشینی و سرگرمی و رقص و موسیقی با محوریت قهوه برای تمام سنین است گویا.

قهوه خانه در نگارگری ایرانی

گردن گل منبر بلبل شده
زلف بنفشه کمر گل شده

قهوه‌خانه در نگارگری ایرانی

شکّر و بادام به هم نکته ساز
زهره و مرّیخ به هم عشق باز

نیز ببینید ~

, , , , , , , ,

‎هنوز کسی کامنتی ننوشته است‫.‬

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.