تلخ اما دوست‌داشتنی
گفت‌وگوی صفا هراتیان موسس آیکافی با ماهنامه پیوست
××
قهوه هم وقتی خسته می‌شود یک لیوان چای پررنگ می‌نوشد!
این اصطلاحی است که عاشقان چای بر زبان می‌آورند و سعی در کنار زدن رقیب قدیمی چای یعنی قهوه دارند. اما اگر یک معتاد به قهوه باشی، تنها چیزی که می‌تواند از خواب بیدارت کند، دلتنگی‌ات را برطرف کند، خوشحالت کند یا حتی درمان سردردت باشد، بی‌شک قهوه است. چای در اینجا حرفی برای گفتن ندارد. دوستداران قهوه آن را مانند زندگی می‌دانند؛ تلخ اما دوست‌داشتنی. هر چند قهوه حدود ۵۰۰ سال زودتر به ایران آمد اما به دلایل مختلف که یکی از آنها موقعیت آب و هوایی ایران است، جایگاه خود را به عنوان نوشیدنی تراز اول در ایران از دست داد و چای جای آن را گرفت. از همین روست که قهوه‌خانه‌ها برخلاف نام‌شان تبدیل به چایخانه شدند و درخواست یا سفارش قهوه، در یک قهوه‌خانه امروزی درخواست خنده‌داری به نظر می‌رسد. واقعیت این است که این نوشیدنی گرم امروزه در ایران بسیار کمتر از جانشینش یعنی چای نوشیده می‌شود و بسیاری از مردم اطلاع زیادی درباره تنوع قهوه‌ها و نحوه سرو آنها ندارند. قهوه برخلاف سبقه‌اش تبدیل به یک نوشیدنی شیک و لوکس شده است اما طی سال‌های اخیر رونق گرفتن کافی‌شاپ‌ها، این دانه برشته‌شده را بیشتر به میان مردم آورد. عده زیادی هم در این صنعت شاغل شده‌اند؛ از جمله صفا هراتیان که یک دانش‌آموخته مالزی است و تجربه زندگی در یک کشور دیگر او را به این نوشیدنی علاقه‌مند کرده است. او در بازگشت به ایران با راه‌اندازی یک سایت و اپلیکیشن موبایل تلاش کرده همه چیز را درباره نوشیدنی مورد علاقه‌اش قهوه، در اختیار دیگران بگذارد.
عکس: ندا ظهوری
ماجرا از آنجا شروع شده که دوست آمریکایی هراتیان او را که چندان اهل قهوه نبوده، به خانه‌اش دعوت می‌کند تا با هم کار بو دادن (roasting) قهوه را انجام دهند. همین فعالیت آغاز جلب توجه او به این نوشیدنی جالب می‌شود و او شروع می‌کند به دانستن هرچه بیشتر درباره قهوه و انواع روش‌های فرآوری آن. موقعیت مکانی او در آن زمان هم مناسب این جست‌وجوها بوده است. جنوب شرق آسیا یکی از مناطق قهوه‌خیز جهان به شمار می‌آید و او با سفر کردن به کشورهای اطراف، سر زدن به مزارع قهوه و شرکت در دوره‌های آموزشی و در نهایت شناخت هرچه بیشتر انواع آن، متوجه می‌شود با وجود فراوانی محتوا در این‌باره، یافتن مطالب و منابع مرتبط با قهوه در زبان فارسی بسیار دشوار است چرا که پژوهش کافی در این زمینه انجام نگرفته و منتشر نشده است؛ او تصمیم می‌گیرد دانسته‌هایش را در اختیار علاقه‌مندان فارسی‌زبان هم بگذارد.
از حدود چهار سال پیش و با بازگشت به ایران وب‌سایت آیکافی را به راه می‌اندازد، در حالی که خودش می‌گوید آن زمان اطلاعاتش بسیار کمتر از امروز بوده است. هراتیان می‌گوید:«تا همین امروز هم محتواسازی و تهیه مطالب متنوع درباره قهوه را پی می‌گیریم و به جرات می‌توانم بگویم هیچ مجموعه‌ای به اندازه ما در مورد قهوه به زبان فارسی محتوا تولید نکرده است. ما بیش از هزار مدخل محتوایی در مورد قهوه داریم؛ هر چه به طریقی به موضوع قهوه مرتبط باشد.» این موضوعات می‌توانند شامل اخبار قهوه، مسائل تجاری، دستورالعمل‌ها و مسائل تاریخی و فرهنگی و هنری باشند. این وب‌سایت دارای شاخص کلاوت ۶۶ است و نکته جالبی که در این پایگاه اینترنتی به چشم می‌خورد، برتری عددی زنان در میان نویسندگان آن است. آیکافی تلاش دارد به هر آنچه درباره قهوه «این نوشیدنی پررمز و راز» وجود دارد، بپردازد و می‌گوید نوشیدن قهوه خوب حق طبیعی هر انسانی است.
در سایت آیکافی مطالب متنوعی برای جویندگان قهوه وجود دارد. اخبار مربوط به قهوه و کافه‌ها، توضیحات معرفی لوازم و دستگاه‌های آماده کردن قهوه و انواع مختلف قهوه، فرهنگ تاریخ قهوه، قهوه‌درمانی و غیره از موضوعات مطرح‌شده در این وب هستند. هر نوع قهوه در هرجای دنیا، روش تهیه و میزان استفاده و طعم آن هم زیر عنوان موضوع کمربند قهوه‌ای توضیح داده شده است. به علاوه می‌توانید یک دقیقه به صدای کافه‌های مختلف گوش بدهید و خودتان را در آن محل تصور کنید. کافه‌های شهر در این سایت با موقعیت مکانی روی نقشه نشان داده می‌شوند و امکان ثبت کافه‌ها بر اساس تجربه افراد یا توسط صاحبان آنها هم وجود دارد. بیش از ۷۰ درصد کافه‌ها از حدود ۵۰ شهر ایران، در بانک اطلاعاتی آیکافی توسط خود کاربران و کافه‌ها ثبت شده‌اند.
باریستا چیست؟
از همان ابتدای آغاز به کار، آیکافی دوره‌های آموزش «باریستا» را نیز با توجه به تجربه و دوره‌هایی که خود هراتیان در خارج از کشور دیده است، برگزار می‌کند. باریستاها همان کسانی هستند که در کافی‌شاپ ها به طور کلی، کار آماده کردن قهوه را انجام می‌دهند. هم‌اکنون هم این دوره‌ها در حال برگزاری هستند و تلاش بر این است که این آموزش‌ها در گروه‌های کوچک انجام گیرد تا استاد و شاگرد بتوانند کنار دستگاه مستقیماً و یک به یک در ارتباط باشند. این باریستاها پس از تمام شدن دوره آموزش در سایت آیکافی معرفی می‌شوند و نشانی جایی که در آن مشغول هستند نیز داده می‌شود. به وجود آمدن آیکافی باعث شده مرجعی برای باریستاها در سراسر ایران به وجود بیاید که آنها بتوانند اخبار را پیگیری کنند و به کمک یکدیگر نگاه سنتی به صرف قهوه را تغییر دهند. در واقع شناختی که از این شغل در ابعاد جهانی در این وب‌سایت ارائه می‌شود، باریستاها را به تکاپو می‌اندازد تا دغدغه آموختن و رقابت داشته باشند و هر روز چیزی بر دانش و تجربه خود بیفزایند. عطش یادگرفتن و به‌روز شدن موجب ارتباط مجموعه آیکافی با کسب و کارهای مربوط به قهوه شده تا سرویس‌های متنوعی در مورد قهوه ارائه دهد. به عنوان مثال برگزاری دوره‌های باریستا سبب شده بازدیدکننده‌های چند هزار نفری سایت چند برابر شوند.
شاید یکی از وجوه تمایز آیکافی در مقایسه با سایر سایت‌هایی که سعی کرده‌اند اطلاعات مربوط به قهوه و کافی‌شاپ‌ها را جمع کنند، آشنایی هراتیان با فناوری اطلاعات است. این آشنایی موجب شد او به سایت اکتفا نکند و با راه‌اندازی اپلیکیشن آیکافی، کاربران را به سمت شناسایی مکان کافه‌های شهر و همچنین امتیازدهی به آنان سوق دهد. محتوای سایت توسط تیم تحریریه آیکافی متشکل از چهار روزنامه‌نگار تهیه می‌شود. این افراد همراه تیم عکاسی، بازاریابی، CRM و تیم فنی کار هدایت این پروژه را بر عهده گرفته‌اند و به طور تخصصی در مورد مسائلی که کافه‌ها با آن درگیرند، مشاوره راه‌حل‌یابی می‌کنند. از نظر درآمدزایی هم آیکافی یک پروژه درآمدزای یک‌شبه نبوده بلکه در طول چهار سال یک روند آهسته و پیوسته مثبت را در پیش گرفته و تلاش دامنه‌داری در جلب اعتماد و توجه و افزایش بازدیدکنندگان و کاربران انجام داده است. همیشه هم ایده‌های زیادی وجود دارد که ارائه می‌شوند و در حال پیگیری و بررسی هستند. فروم یکی دیگر از خدماتی است که در آیکافی ارائه می‌شود. ماجرا از آنجا آغاز شده که با شروع به کار آیکافی به عنوان یک مرجع، سوالات زیادی مطرح می‌شده که پاسخ دادن به آنها زمان بر بوده و پس از مدتی سوال و جواب‌ها تکراری می‌شوند. سرویس فروم شبکه‌ای است تا به وسیله آن کاربران سوالات خود را زیر نظارت آیکافی از یکدیگر بپرسند و پاسخ خود را بگیرند.
کافی‌من، کافه من
اما چرا هراتیان با علاقه‌ای که به قهوه دارد، خود یک کافه تاسیس نکرده است؟ او می‌گوید فعالیت ما کلی‌تر و در یک زمینه دیگر است. آیکافی به کافه‌ها آموزش‌هایی در زمینه تبلیغات بازاریابی و برندسازی می‌دهد و رقیبی برای هیچ کافه‌ای نیست. قرار است کافه‌ها و صاحبان و کارکنان‌شان در این زمینه مطلع باشند، یاد بگیرند و کسانی که انگیزه و استعداد کافی دارند، پیشرفت کنند. این فرهنگ و صنعت در ایران نیاز به مرجع و منبع خاص و بسیار بزرگ‌تر از راه‌اندازی تنها یک کافه دارد. بنیانگذار آیکافی معتقد است جایگاهی که آیکافی در صنعت قهوه ایران برای خود دست و پا کرده، موقعیتی است ارزشمند و ماندگار؛ چرا که این وب‌سایت پایگاهی اینترنتی برای علاقه‌مندان و دست‌اندرکاران این صنعت به وجود آورده تا هم ارتباط سازنده‌ای با یکدیگر داشته باشند و هم هر روز بر دانش و سطح کیفیت ارائه خدمات آن بیفزایند. او می‌گوید:«کسانی که برای ما کار می‌کنند علاقه‌مند و مشتاق هستند. وقتی این کار را شروع کردیم علاقه و عشقی که به این کار داشتیم انگیزه ما بود و هیچ وقت صرف انجام یک کار و وظیفه مطرح نبود. دید ما به این کار به عنوان یک شغل و درآمد نبود. اما اکنون که چند سال گذشته، دیگر درآمد اصلی افراد از همین محل است و می‌توانم بگویم کار نه‌تنها کم‌انگیزه‌تر دنبال نمی‌شود بلکه پیگیری آن جدی‌تر هم هست. وقتی ما این کار را شروع کردیم می‌دانستیم با چه طیف جمعیتی و چه قشری سر و کار خواهیم داشت و می‌دانستیم در چه حوزه‌هایی فعالیت خواهیم کرد. ما از اول برنامه وب‌سایت و اپلیکیشن و شبکه‌های اجتماعی را در سر داشتیم و به خصوص بحث شبکه‌های اجتماعی را به دلیل نحوه و ساختار جامعه مجازی امروز جدی‌تر گرفتیم.»
در حال حاضر آیکافی بیش از ۳۰ هزار دنبال‌کننده در شبکه‌های اجتماعی دارد. شاید این رقم، رقم بزرگی به حساب نیاید اما از آن جهت اهمیت دارد که اکثر این افراد کسانی هستند که به طریقی با قهوه مرتبط‌اند و به همین دلیل اثرگذاری آن زیاد است. از دو سال پیش از کاربران خواسته شده در عکس‌هایی که از قهوه‌های آماده‌شده توسط خودشان بارگذاری می‌کنند، از هشتگ قهوه‌نگار استفاده کنند و تا به حال ۱۸ هزار عکس، این تگ را استفاده کرده‌اند. عموماً افرادی که کاربر آیکافی هستند از سه گروه باریستا، صاحبان کافه‌ها یا مشتریان قهوه و قهوه‌نوش‌های خانگی تشکیل می‌شوند و رسالت آیکافی به نوعی برقراری ارتباط سازنده بین این گروه‌هاست. هر کدام از این گروه‌ها هم بسته به نوع کاربری و فعالیت‌شان از یک دسته از خدمات این وب‌سایت استفاده می‌کنند. صاحبان کافه‌ها نیاز به برندسازی و معرفی کافه خود دارند اما در مورد باریستاها آموزش و بالا بردن دانش اهمیت بیشتر دارد. در عین حال باریستاها و کافه‌داران زمینه‌ای برای آشنایی با یکدیگر و همکاری دارند و نوعی کاریابی و تامین نیروی انسانی نیز در این دو حوزه در حال شکل‌گیری است. اما برای کافه‌نشین‌ها و قهوه‌نوش‌ها هم علاوه بر فروم برای گفت‌وگو و پرسش و پاسخ، جایی برای یافتن و دانستن درباره کافه‌های شهرشان فراهم آمده است. همچنین تجربه‌ها و نکاتی که درباره قهوه به ذهن هر کاربر می‌رسد تحت عنوان قهوه‌نوشت در اختیار دیگران قرار می‌گیرد؛ هرچند به نظر می‌رسد قهوه‌نوش‌ها و باریستاها تمام آنچه را نیاز دارند، در این وب‌سایت و اپلیکیشن خواهند یافت، اما هراتیان معتقد است مثل روز نخست شروع کار، همه آنها پرانگیزه و آماده یاد گرفتن و افزودن به جذابیت محبوب‌ترین نوشیدنی‌شان و علاقه مشترک میلیون‌ها ایرانی هستند و هنوز جای کار زیادی برای همه آنها باقی مانده است.
سلام
لطفا در مورد تهیه قهوه بوسنیایی مطلبی بنویسید و تفاوتش با قهوه ی ترک؟؟
ممنون