در بخش نخست سری مقالات تجارت قهوه به الفبای این تجارت پرداختیم. البته هنوز هم دور همین موضوع می‌گردیم. یا در واقع بهتر است بگوییم که تمام موضوع این مقالات همین مبانی شیرین است.
قبلا گفتیم که قهوه هم مانند هر کالا‌های تجاری دیگری از قانون عرضه و تقاضای بین‌المللی تبعیت می‌کند و قیمت آن تحت تاثیر عوامل متنوعی از قبیل شرایط آب و هوایی، قدرت خرید بازار‌های جهانی، سیاست‌های دولت‌ها و شرکت‌های تولیدکنندهی عمده‌ی قهوه و بسیاری عوامل ریز و درشت دیگر قرار دارد. اما در این میان چیزی که بیش از همه اهمیت دارد تشنگی بازار یا نیاز مصرف‌کنندگان قهوه است که بقیه‌ی عوامل را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به جدول زیر نگاه کنید؛
World coffee exports, by value and volume 1997/98 – 2011/12
نکته‌ی مهم در نگاهی سریع به آمار تجارت قهوه، رشد آرام و خزنده‌ی قیمت این محصول در طول دهه‌ی گذشته است. رشد چشمگیر ارزش مبادلات جهانی به علت بالا رفتن تقاضا نبوده است. همان‌طور که در جدول هجم صادرات می‌بینید رشد صادرات قهوه، نسبت متوازنی با رشد جمعیت در دهه‌ی گذشته داشته. چیزی که به طور چشمگیری تغییر کرده قیمت جهانی این محصول است. اگر رشد تورم در سطح جهانی را بخشی از علت این افزایش قیمت در نظر بگیریم٬ بخش دیگری از آن به عوامل مهم‌تری در خود بازار قهوه مربوط است.
به عنوان مثال اگر بازار به قهوهی بیشتری نسبت به گذشته نیاز داشته‌باشد، تاجران قهوه از زیر سنگ هم شده آن را تامین می‌کنند؛ اما این فرایندی دراز مدت است. پس تاثیری که این نیاز در‌بر دارد در لحظه‌ی اول، خالی شدن انبار‌ها و کمیاب شدن این کالا است و به‌طور طبیعی در مرحله‌ی بعد شاهد بالا رفتن قیمت آن در بازار جهانی خواهیم بود. این اتفاق اگرچه باعث خوشحالی تولید‌کنندگان و صادرکنندگان قهوه میشود اما در قوانین نانوشته‌ی بازار، اصلی وجود دارد که بر مبنای آن هر نوع شوک و یا تغییر ناگهانی به بازار عرضه و تقاضا ممنوع است. همه چیز باید به آرامی و بدون بر‌هم زدن آرامش بازار اتفاق بیافتد. برای همین تمامی تولید کنندگان عمده‌ی قهوه، بخشی از محصول خود را تا مدتی در انبار های خود می‌خوابانند.
بنا بر گفته‌ی «رامش راجا» رییس اتحادیه‌ی صادرکنندگان قهوهی هند، در دسامبر سال گذشته‌ی میلادی رشد صادرات قهوه هندوستان و عدم آمادگی اتحادیه‌ی قهوهی این کشور باعث خالی شدن انبار‌ها شد. اما این خالی شدن برای آن‌ها سودی در بر نداشت چرا که رشد صادرات آن‌ها به علت بالا رفتن واقعی تقاضا نبود؛ بلکه همان‌طور که در بخش پیشین اشاره کردیم این رشد به علت پایین آمدن ارزش واحد پول ملی هند یعنی روپیه اتفاق افتاد. افت ارزش روپیه، در مقطعی کوتاه توان خرید خریداران را افزایش داد و تجار هندی هم برای جبران ضرر اقتصادی، اقدام به فروش بیشتر قهوه و خالی نمودن انبار خود کردند. تاثیر ثانویه و قابل پیش‌بینی این اتفاق، کم شدن تقاضا در ماه مارس سال جاری خواهد بود. این همان نکته‌ای است که اتحادیه صادرکنندگان قهوهی هند را وادار به اتخاذ سیاست انقباضی در‌باره‌ی صادرات قهوهی خود کرده است.
اما تولید قهوه چه وضعیتی دارد!
عمده قهوه دنیا در دو گونه «ربوستا» و «عربیکا» تولید میشود. گونه‌های فرعی دیگری هم وجود دارند که در مقالاتی جداگانه به آن‌ها خواهیم پرداخت. همان‌طور که در نقشه می‌بینید همه‌ی کشور‌های تولیدکنندهی قهوه در کمربند مناطق حاره قرار دارند. چه بوته‌ی قهوهی عربیکا و چه درخت قهوهی ربوستا برای رشد به مقدار زیادی آب و ماه‌های طولانی با آب و هوای معتدل نیاز دارند.
در این نقشه r و a به‌ترتیب نشان‌دهنده مناطق کشت قهوه روبوستا و عربیکا و m به معنی مناطقی است که در آن قهوهی عربیکا و ربوستا با هم رشد می‌کنند. در میان کشور‌های تولیدکنندهی قهوه، برزیل بیشترین تولید را به خود اختصاص می‌دهد. بعد از برزیل، ویتنام دومین تولید کننده‌ی قهوهی دنیا است؛ اما این کشور فقط قهوهی ربوستا تولید و به بازار عرضه می‌کند. بر اساس آمار ICO در ماه دسامبر 2011 هر پوند قهوهی ربوستای ویتنام در بورس نیویورک 98.41 سنت، یا به عبارت هر کیلو 2.17 دلار معامله شد. همین آمار حکایت از معامله‌ی قهوهی عربیکای برزیل به قیمت 228.79 سنت برای هر پوند یا کیلویی 5.04 دلار دارد. با توجه به وضعیت بازار قهوه و این حقیقت که هیچ تاجری دوست ندارد انبار‌های خود را مملو از کیسه‌های قهوهی بدون مشتری ببیند، اکثر تجار در حالت «صبر کن تا ببینیم چه میشود» هستند. پس اگر شما هم می‌خواهید وارد این کسب و کار شوید به شما توصیه می‌کنیم که؛ صبر کنید ببینید چه میشود.
در قسمت بعدی به چگونگی حمل و باز-صادرات قهوه می‌پردازیم. راستی آیا هنوز هم می‌خواهید از نسبت قهوه و تجارت سلامتی باخبر شوید؟ اگر این‌طور است تا مقاله‌ی بعدی شکیبا باشید.
منابع
http://www.ico.org
http://www.thecoffeeguide.org
http://www.bloomberg.com/news/2012-01-02/coffee-exports-from-india-may-drop-15-on-european-crisis-low-inventory.html
http://www.cogeco.it/eng/kavazgodovina.php
www.en.wikipedia.org
جالبه برام که یکی داره درمورد قهوه مقاله مینویسه
میخواستم تشکر کنم
در ضمن بهتر بدونید که ایران کارخانه قهوه فوری داره ولی ترکیه نداره
و ما داریم اونجا صادر می کنیم که یکی از افتخارات صنایع قهوه پارت سازان محسوب میشود
بسيار عالي …( با اينكه به اين مطلب ربطي نداره )نميدونم توضيح داديد تا الان يا نه ولي شايد براي خيليها طرز توليد نسكافه و اينستنت كافي ها كلاً جالب باشه ، يه مقاله هم در اين مورد منتشر بكنيد بدكي نيست !! ؛) راضيم ازتون
ردیفه