قهوه ست: در روزهای کرونا، فروش آنلاین‌مان ۷۰۰درصد رشد داشته است.
باورش سخت است؛ دو ماه فقط گذشته از روزهایی که زندگی عادی‌مان به حال و روز امروز نیفتاده بود. صبح لباس می‌پوشیدیم و سر کار می‌رفتیم، از کافه‌ی همیشگی آمریکانوی بیرون‌بر می‌گرفتیم، دست‌های‌مان را چپ و راست لازم نبود ضدعفونی کنیم، حتا می‌شد راحت صورت‌مان را بخارانیم! تکراری‌ست اگر بگوییم «قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید»؛ اما چرا نباید یادآوری‌اش کرد؟ چرا قدر عافیت روزهایی را که کافه می‌رفتیم و همدیگر را بغل می‌کردیم و دست می‌دادیم ندانستیم؟ مصیبت کرونا فاجعه‌ای به بار آورده که گریبان همه را گرفته. همه که می‌گوییم یعنی بزرگ و کوچک و فقیر و غنی و جهان اول و در حال توسعه و کشاورز و تولیدکننده و تاجر. کرونا یاد ما آورده که چطور همه‌ی طبقات اجتماعی و همه‌ی کشورها و همه‌ی مشاغل به یکدیگر وابسته‌ایم و گرفتاری یکی درست همان گرفتاری دیگری‌ست. حقیقتی‌ست که سال‌ها از یاد برده بودیمش. «پسا کرونا» تبدیل به اصطلاحی شده که این‌جا و آن‌جا مدام به گوش‌مان می‌خورد؛ کرونا را به مثابه‌ی دوره‌ای زمانی می‌بینند که قرار است درباره‌ی تبعات و تاثیرات بعد از آن، اندیشه کنیم. می‌گویند چیزهایی چنان تغییر کرده و خواهد کرد که حتا بعد که آب‌‌ها از آسیاب این ویروس شوم بیفتد، دیگر شبیه به گذشته نخواهند بود. سبک زندگی‌مان تغییر خواهد کرد. اگر در این چند ماه به ضرورت، گرفتار رفتار و عادتی شده باشیم، با مرتفع شدن ضرورت، آن عادت و رفتار از سرمان نخواهد افتاد.
متن‌آگهی – گاردین گزارش داده کرونا پول‌دارترین مرد دنیا را پول‌دار کرده؛ طی همین چند ماه شیوع پاندمی کرونا بیش از ۲۴ میلیارد دلار به ثروت جف بزوس مدیرعامل فروشگاه اینترنتی آمازون افزوده شده است. موضوع روشن است: مردم در خانه گرفتار شده و مایحتاج روزمره‌شان را از فروشگاه‌های اینترنتی تهیه میکنند. تشویق مردم به ماندن در خانه و خرید اقلام روزمره از فروشگاه‌های آنلاین حتا در اطلاعیه‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا نیز آمده است. بسیاری از دستگاه‌های دولتی، صداوسیما و وزارت ارتباطات نیز موظف شدهاند تا سازوکار خریدهای اینترنتی را تسهیل کنند. این از همان دست سیاست‌گذاری‌هایی‌ست که عادت‌هایی را شکل می‌دهد که در دوران پس از کرونا هم از سر خیلی‌ها نخواهد افتاد. نه اینکه پیش از کرونا خرید اینترنتی متداول نبوده، اما این شرایط نامعمول دو وضعیت قابل‌تامل برای کسب‌وکارهای اینترنتی ایجاد کرده است: کسانی بوده‌اند که هیچ آشنایی با خرید اینترنتی نداشته‌اند، اما در دوران حبس خانگی، ناگزیر شدهاند یاد بگیرند که چطور مایحتاج‌شان را از فروشگاه‌های آنلاین سفارش بدهند. و نتیجه‌ی دیگر اینکه: دامنه و تنوع اقلامی که کاربران آشنا با خریدهای اینترنتی پیش از این سفارش می‌داده‌اند، حالا وسیع‌تر شده است. این‌ها یعنی الگوهای رفتاری/خرید جدید. آن‌هایی که دستی بر رفتارسنجی اجتماعی دارند می‌گویند این وضعیت برگشت‌ناپذیر است. ترک عادت موجب مرض است. اگر کسی به عادت خرید اینترنتی گرفتار شده، سخت بتواند از این عادت دست بردارد.
در این میان برد با آن دست از کسب‌وکارهایی‌ست که – در هر حوزه‌ای اگر بتوانند محصولات یا سرویس‌های‌شان را بر بستر اینترنت ارائه دهند¹ – بی‌آنکه بدانند روزی کرونایی از راه [بخوانید چین] فرا خواهد رسید، زیرساخت فروش اینترنتی‌شان را تدارک دیده‌اند.
«قهوه ست» یکی از همین کسب‌وکارهاست؛ برندی که از هشتاد سال پیش تا به امروز و از پس فراز و نشیب‌های فراوان همچنان برقرار است و قهوه برشته می‌کند. آرتم شهبابیان مدیر برشته‌کاری قهوه ست می‌گوید چراغ کسب‌وکار را در طی بحران‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مثل انقلاب، جنگ و بیماری روشن نگه داشته‌اند. می‌گوید مهارت کنترل بحران در دی‌ان‌ای بیزنس خانوادگی‌شان بوده و از نسل‌های قبل به ارث رسیده است: «ما برای چنین روزهایی آماده بوده‌ایم.»
از زیرساخت آنلاین که حرف می‌زنیم یعنی آن‌که آمازون در همین ایام کرونا، نزدیک به صدهزار کارمند جدید استخدام کرده تا بتواند از عهده‌ی افزایش سرسام‌آور سفارش‌های اینترنتی بربیاید. این‌ها در حالی‌ست که سایه‌ی فروپاشی اقتصادی بر سر بسیاری از کسب‌وکارها سنگینی می‌کند و بقای خیلی از آن‌ها در گرو همین فروش آنلاین است. هرچند این وضعیت تنها برای برخی از کسب‌وکارها توفیق اجباری‌ست و بیزنس‌هایی مانند خطوط هواپیمایی و صنعت گردشگری شرایطی بسیار بحرانی را تجربه میکنند. از سوی دیگر، ورشکستگی فروشگاه‌های خرده‌فروشی زنجیره‌ای و تعطیلی مغازه‌های کوچک مستقل – چیزی که تحت عنوان آخرالزمان خرده‌فروشی از آن یاد می‌شود – از سال‌ها قبل پیش‌بینی می‌شده و حالا سروکله‌ی کووید۱۹ پیدا شده و روند افول فروشگاه‌های فیزیکی را تسریع کرده است. حتا اگر روند تعطیلی دائمی فروشگاه‌های فیزیکی در جوامعی مثل ایران با سرعتی کمتر از نمونه‌های غربی پیش برود، افزایش شیب فروش اینترنتی قواعد بازی را به هم زده است. شهبابیان ادامه می‌دهد با آن‌که دو فروشگاه قهوه ست در خیابان انقلاب و جم بنا به ضرورت تعطیل بوده‌اند، اما فروشگاه آنلاین این مجموعه از فعالیت باز نمانده: «این برای ما جای افتخار است که قهوه‌دوستان خانگی را تنها نگذاشتیم و در همه‌ی این روزها توانسته‌ایم قهوه‌ی مصرفی آن‌ها را تنها با چند کلیک از روی موبایل و در کمتر از ۲۴ ساعت درب منزل‌شان تحویل دهیم.»
فضای مجازی یا حقیقی؟
از روز اول شعار تبلیغاتی ما این بود که «در شهر شما هستیم!»
همین بسترهایی مانند وب‌سایت‌های اینترنتی، شبکه‌های اجتماعی و فروشگاه‌های آنلاین که به ناروا و نادرستی به‌نام «فضای مجازی» خواننده می‌شوند، بیش از هر زمان دیگری به «واقعیت» زندگی ما نزدیک شدهاند و معلوم نیست اگر نبودند چطور می‌توانستیم از این مخمصه جان سال به‌در ببریم. این همان وضعیتی‌ست که به‌نام «هنجار جدید» یا «عادی جدید» خوانده می‌شود. تعطیلی کافهها و رستوران‌ها مشخص نیست تا چه زمانی ادامه داشته باشد؛ کافه‌نشین‌هایی هستند که فقط به نیت یک فنجان اسپرسو یا یک ماگ لاته به کافه‌ی همیشگی‌شان سر می‌زنند و حالا بیش از دو ماه است که خانه‌نشین شدهاند. همین مساله بسیاری از برشته‌کاری‌های قهوه و کافهها را بر آن داشته تا دم‌آوری قهوه خانگی را از طریق هم‌رسانی محتوای متنی و ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی آموزش دهند. عادت قهوه‌نوشی به‌هر حال چیزی نیست که کرونا بشناسند. چه آن‌هایی که قهوه را صبح‌به‌صبح به نیت بیدار شدن و برای کافئینش می‌نوشند و چه دیگرانی که فارغ از کافئین، قهوه‌شان را در جست‌وجوی عطریادها و طعم‌یادها دم‌آوری میکنند، تشنه‌ی قهوه‌اند. شهبابیان می‌گوید: «برنامه‌ریزی برای فروش آنلاین قهوه را از سه سال پیش آغاز کردیم؛ هزینه و وقت زیادی روی طراحی فروشگاه اینترنتی گذاشتیم. از روز اول شعار تبلیغاتی ما این بود که «در شهر شما هستیم!» در اوائل ممکن بود به‌نظر برسد که پر و بال دادن به فروش اینترنتی ممکن است تهدیدی برای فروشگاه‌های فیزیکی ما به‌حساب بیاید؛ اما در عمل این‌چنین نشد و هرکدام از این نقاط فروش، طیف مشتریان خودش را داشت.» او می‌گوید تنوع محصولات ما در وب‌سایت به‌گونه‌ای‌ست که هرکسی با هر ذائقه و بودجه‌ای میتواند قهوه‌ی موردنظرش را پیدا کند. از قهوههای تخصصی تک‌خاستگاه گرفته تا قهوههای ترکیبی پریمیوم و قهوه ترک. به مجرد اضافه شدن قهوه ترک به فروشگاه، سفارش این قهوه نیز در فروشگاه آنلاین شروع شد، به‌نحوی که به تقاضای مشتریان سنتی نیز که به فروشگاه فیزیکی دسترسی نداشتند پاسخ دادیم.
توجه به رویکردهای به‌روز صنعت قهوه در برشته‌کاری ست از چند سال پیش به‌صورت توامان با راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی و نیز عرضه‌ی قهوههای تخصصی آغاز شد. در روزهایی که «ایرانی‌ها تلخ‌پسندند» ورد زبان برشته‌کاری‌های سنتی ایرانی بود، قهوه ست به ارائه‌ی قهوههای تخصصی روی آورد که بارزترین ویژگی‌شان نه تلخی، که اسیدیته است: «در دومین دوره‌ی مسابقات ملی باریستا در سال ۱۳۹۵، جزو معدود روستری‌های ایرانی بودیم که قهوه‌ی مسابقه‌ی یکی از باریستاهای حاضر در آن رقابت‌ها را تامین کردیم.»
شهبابیان می‌گوید ما برای عرضه‌ی قهوه تخصصی، خط تولید قهوههای ترک و تجاری را متوقف نکردیم. همان‌طور که فروشگاه آنلاین ست را راه انداختیم در حالی‌که قهوه‌فروشی‌های فیزیکی ست نیز کماکان مشغول فعالیت بودند. فروش آنلاین قهوه در بازه زمانی اواخر اسفند ۹۸ تاکنون در مقایسه با دوره‌ی مشابه در سال گذشته افزایش باورنکردنی ۷۰۰درصدی داشته! البته احتمال دارد که با ازسرگیری فروش فیزیکی، فروش آنلاین کمی از فروش فعلی کمتر شود، اما بدون تردید به شرایط ثبات که برگردیم، پیش‌بینی می‌کنیم متوسط فروش‌مان بیش از گذشته خواهد ماند.
داوود یوسفی مدیر بخش آی‌تی برشته‌کاری ست می‌گوید وب‌سایت این روستری قهوه، از آخرین تکنولوژی فروشگاه‌های اینترنتی بهره‌مند است: «از آن‌جا که امنیت کاربران برای ما بسیار اهمیت دارد، از گواهی‌نامه رمزنگاری استفاده می‌کنیم تا بر بستری امن، تجربه‌ی مطمئنی از خرید آنلاین را برای قهوه‌دوستان رقم بزنیم.»
به گفته‌ی یوسفی طی چند هفته گذشته با افزایش جهشی بازدید از سایت و خرید اینترنتی قهوه، به‌صورت تمام‌وقت در حال به‌روزرسانی و رفع اشکالات گزارش‌شده از سوی مشتریان بوده‌اند تا روند خرید بدون وقفه و ایراد برای مشتریان ادامه داشته و تجربه‌ی خوشایندی برای آنان رقم زده شود.
ما گواهی‌نامه‌ی ای‌نماد ۲ ستاره داریم به این معنا که خریدار میتواند از هویت واقعی شرکت و همچنین آدرس دفتر و کارخانه اطمینان حاصل کند. مشتریان همچنین می‌توانند به‌راحتی از طریق سیستم پشتیبانی وب‌سایت در جریان سفارش‌شان قرار بگیرند. سفارش شهرستان‌ها اگر تا پیش از ساعت ۱۲ ظهر ثبت شود، همان روز تحویل پست می‌دهیم. در تهران هم با وجود آن‌که تعهد تحویل ما بیست و چهار ساعته است، اما معمولا قهوه‌ها را ظرف چهار پنج ساعت به دست مشتری می‌رسانیم.
حمایت از برشته‌کاری داخلی و محلی، از جریان‌هایی بوده که با هشتگ l#supportlocalroasters در شبکه‌های اجتماعی داغ شده و قهوه‌دوستان را به خرید از کارگاه‌های روستری که تمرکزشان بر ارائه‌ی قهوههای تازه‌برشت است تشویق می‌کند. شهبابیان می‌گوید: «تمرکز ما، افزایش فروش آنلاین قهوه است و بستر آن را نیز به‌خوبی در قهوه ست فراهم کرده‌ایم. طبق آمار وب‌سایت رتبه‌بندی الکسا، رتبه سایت از اواسط اسفند ماه به طرز ملموسی شروع به کاهش کرده است. بر اساس داده‌های گوگل آنالیتیکس نیز ورودی‌های سایت افزایش بسیار چشمگیری داشته. همین‌طور به‌روزرسانی وب‌سایت با انتشار مطالب آموزشی درباره‌ی قهوه نیز نقش بسیار مهمی در بهبود سئوی سایت قهوه ست داشته است؛ همه‌ی این مسائل چیزی نیست که یک شبه به‌وجود آمده باشد.»
با این‌حال تغییر الگوی خرید قهوه در بین قهوه‌دوستان از مراجعه‌ی حضوری به فروشگاه‌های بزرگ و قهوه‌فروشی‌ها به سمت خرید آنلاین، مساله‌ای‌ست که دیگر روستری‌های قهوه که فروشگاه آنلاین دارند نیز از آن بهره‌مند خواهد شد و این برای ما جای خوشحالی‌ست که در فضای صنعت قهوه، توانسته‌ایم جریان‌سازی کنیم.
دغدغه‌های بهداشتی در مسیر تولید
شهبابیان می‌گوید تولید قهوه در مجموعه‌ی قهوه ست به‌صورت کاملا رسمی و قانونی و در شهرک خوارزمی و زیر نظر مسئول فنی مورد تایید وزارت بهداشت انجام می‌شود. دغدغه‌های بهداشتی یکی از موضوعاتی بوده که بسیاری از مشتریان قبل از سفارش‌گذاری با گروه پشتیبانی مطرح می‌کردند. از همان اولین روزهای شیوع بیماری کرونا، دستورالعمل‌ها و پروتوکل‌های لازم از طرف سازمان غذا و دارو در اختیار مسئول فنی تمامی واحدهای تولیدی قرار گرفت. به واسطه‌ی به‌کارگیری همین پروتوکل‌های بهداشتی، این اطمینان را می‌دهیم که محصولات تولیدی ما از هرگونه آلودگی و ویروس عاری هستند و در محیط کاملا بهداشتی بسته‌بندی و عرضه می‌شوند. همچنین تمامی محصولات ارائه‌شده در وب‌سایت دارای پروانه ساخت معتبر از سازمان غذا و دارو بوده و همین‌طور مواد اولیه استفاده شده در واحد تولیدی قهوه ست دارای مجوز مصرف هستند.
سلام خیلی عالی بود اینکه آمادگی هر شرایط وبحران را در فروش مدیریت کنیم
البته ما الان در وسط بحران هستیم بعداز گذشتن از بحران دوران پسا کرونا اگه سایتی باشه تحلیل کنه که چه برسر کسب وکارها ونوع عادتهای جدید ورفتارهای جدید درجامعه پیش می اید وچه تجهیزات وتمهیداتی لازمه داشته باشیم ممنون میشم