قهوه و موز اصلی‌ترین و پر‌بازده‌ترین محصولات کشاورزی هندوراس و زیر‌بنای اقتصاد و فرهنگ این کشور هستند. همانند دیگر کشورهای آمریکای مرکزی گونه عربیکا عمده‌ی قهوه کشت شده هندوراس را تشکیل می‌دهد.
آیکافی – قهوه هندوراس در سال‌های اخیر توانسته جایگاه مناسبی در بازار قهوه تخصصی (اسپشالتی کافی) آمریکای مرکزی به خود اختصاص دهد.
در طول ۲۰ سال گذشته بسیاری از کشاورزان و دلالان قهوه در هندوراس، قهوه را به گواتمالا قاچاق می‌کردند تا بتوانند قهوه هندوراس را به نام قهوه مرغوب گواتمالا به خریداران بفروشند.
نیز ببینید ~ قهوه کشورهای آمریکای مرکزی
هندوراس در سال‌های اخیر با بلایای طبیعی بسیاری دست به گریبان بوده؛ بلایایی همچون طوفان میچ (Mitch Hurricane) در سال ۱۹۹۸، سیل‌ها و طوفان‌های مخرب دیگر در سال ۱۹۹۹، بیماری مهلک درختان قهوه و همچنین قارچی با نام زنگ برگ (Leaf Rust) که محلی‌ها آن را با نام لارویا (La Roya) می‌شناسند. این بیماری قارچی به برگ‌های درختان عربیکا حمله کرده و باعث از بین رفتن ۲۰ تا ۵۰ درصد محصول می‌گردد. این اتفاقات ناگوار تاثیر مخربی بر صنعت قهوه هندوراس و همین‌طور اقتصاد آن داشته و مانع از آن شده که کشاورزان خرده‌پای هندوراسی بتوانند آن‌طور که باید در بازار قهوه تخصصی آمریکا با کشاورزان دیگر کشورها رقابت کنند.
از دیگر موانع رشد صنعت قهوه هندوراس کشت سنتی قهوه در مزارع کوچک است. کشاورزانی که زمین‌های کوچکی دارند و مجبورند تمام مراحل فرآوری قهوه از جمله کشت، پاکسازی و جداسازی دانه‌ها، شستشوی دانه‌ها و حتا انتقال دانه‌های فرآوری‌شده به پایین کوه را خود بر عهده دارند. محصول این مزارع کوچک سپس با یکدیگر ترکیب شده و به فروش می‌رسد که همین می‌تواند عمده دلیل یکنواخت نبودن طعم و کیفیت دانه قهوه هندوراس از کیسه‌ای به کیسه دیگر باشد.
تاریخچه قهوه در هندوراس
قهوه اولین بار در اوایل قرن ۱۸توسط اسپانیایی‌های حاکم به هندوراس معرفی شد. بعد از استقلال هندوراس از اسپانیا و شکل‌گیری جمهوری هندوراس، روسای جمهور متعددی تلاش کردند کشت قهوه در هندوراس را گسترش دهند، اما کودتاها و جنگ‌های پیاپی مانع از تحقق کامل این هدف شد.
در نیمه اول قرن بیستم موز موفق‌ترین محصول کشاورزی هندوراس بود که توسط کمپانی‌های آمریکایی در ساحل شمالی این کشور کشت می‌شد. با این‌حال در نیمه دوم همان قرن قهوه به کندی اما به‌صورت یکنواخت سهم خود را از اقتصاد هندوراس بیشتر کرد تا جایی که در پایان قرن بیستم در کنار موز مهم‌ترین محصولات در تولید ناخالص ملی هندوراس را تشکیل می‌داد. در این دوره به دلایلی همچون حمل‌و‌نقل محصول برداشت‌شده از ارتفاعات به پایین‌دست و رساندن قهوه به بندر‌گاه‌ها تقریبا هیچ‌گونه صادراتی وجود نداشت و قهوه تولیدی عمدتا تنها مصرف داخلی داشت. در دهه اول قرن ۲۱ بود که صنعت قهوه هندوراس به معنای واقعی کلمه شکوفا شد و توانست جایگاه نخست و مهم‌ترین محصول اقتصادی هندوراس را به خود اختصاص دهد.
برخلاف کشت موز که تنها توسط چند کمپانی بزرگ انجام می‌شود، کشت قهوه در هندوراس بیشتر به صورت سنتی و توسط کشاورزان خرده‌پا صورت می‌گیرد. هم‌اکنون در هندوراس بیش از ۱۱۰۰۰۰ مزرعه کشت قهوه توسط دولت شناسایی شده‌اند که بیش از ۹۲ درصد آن‌ها مزارع کوچک هستند. این مزارع در طول فصل برداشت (بین نوامبر و مارچ) بیش از یک میلیون فرصت شغلی ایجاد می‌کنند. از آن‌جا که فصل برداشت با تعطیلات مدارس هندوراس همزمان است کودکان نیز بخش عظیمی از این نیروی کار هستند تا بتوانند اندک پولی برای خانواده فقیر خود مهیا کنند.
مناطق کشت قهوه در هندوراس
کیفیت خاک، شرایط آب و هوایی و جغرافیایی کشور هندوراس همانند کشورهای دیگر آمریکای مرکزی نظیر کاستاریکا، گواتمالا و نیکاراگوئه است. کوپان (Copan)، اوپالاکا (Opalaca)، مونته سیلوس (Montecillos)، کومایاگوا (Comayagua)، آگالتا (Agalta) و ال پارایزو (El Paraiso) از جمله مناطق کشت قهوه در کشور هندوراس هستند. قهوه هندوراس در ارتفاعی بین ۱۰۰۰ تا ۱۶۰۰ متر بالای سطح دریا و عمدتا به صورت سایه‌رو در جنگل‌های انبوه کوهستانی در مجاورت انواع گیاهان جنگلی می‌روید.
تلاش برای احیای صنعت قهوه هندوراس
در سال‌های اخیر دولت و کشاورزان در کنار یکدیگر برای بهبود کیفیت قهوه هندوراس تلاش کرده‌اند. وضع قوانین مالیاتی سبک‌تر و مشوق‌های مالی برای کشاورزان، ایجاد بزرگراه‌ها و جاده‌های جدید برای دسترسی آسان‌تر به مزارع قهوه در ارتفاعات و ایجاد سازمان‌های نظارتی قهوه مانند انستیتو قهوه هندوراس (IHCAFE) برای ارزیابی علمی خاک مزارع و تجویز نوع و مقدار کودهای مناسب و همچنین فراهم نمودن بذر‌های بهتر و مقاوم‌تر برای کشاورزان از جمله این اقدامات است که نتایج بسیار خوبی برای افزایش کیفیت قهوه تولیدی هندوراس در پی داشته است.
در سال ۲۰۱۲ کشور هندوراس به عنوان کشور نمونه (Portrait) به بیست‌و‌چهارمین نمایشگاه انجمن قهوه تخصصی آمریکا (SCAA) دعوت شد. این به این معنی بود که هندوراس به عنوان کشور تولید‌کننده برتر سال توسط این انجمن شناسایی شده و توانسته جایگاه مناسبی را در بازار قهوه تخصصی آمریکا به خود اختصاص دهد.
گونه‌های شاخص کشت‌شده در هندوراس
همانند دیگر کشورهای آمریکای مرکزی، گونه عربیکا عمده قهوه کشت‌شده هندوراس را تشکیل می‌دهد. تیره‌های عربیکا که مناسب کشت در شرایط جوی و جغرافیایی هندوراس هستند عبارتند از: بوربون (Bourbon)، کاتواری (Catuari)، کاتوارا (Catuarra)، تیپیکا (Typica) و پاکاس (Pacas).
نیز ببینید ~ نمودار درختی گونه‌ها و زیرگونه‌های قهوه
خواص طعمی قهوه هندوراس
خواص طعمی قهوه هندوراس به تفکیک مناطق کشت به صورت زیر است:
قهوه کوپان: قهوهای با خواص طعمی چون شکلات همراه با بادی کامل و بالانس و ته‌مزه‌ای دل‌پذیر
قهوه اوپالاکا: قهوهای با اسیدیته‌ای آرام و مطبوع، بسیار معطر همراه با خواص طعمی چون میوه‌های استوایی مانند انگور سیاه و تمشک، ته‌مزه شیرین و بادی ملایم
قهوه مونته سیلوس: قهوهای با عطرهایی شیرین و میوه‌ای، همراه با اسیدیته‌ای زنده، دارای خواص طعمی چون هلو و پرتقال، با ته‌مزه‌ای قوی و اسیدیته‌ای دوست داشتنی
قهوه کامایاگوا: قهوهای با عطری خارق‌العاده و شیرین از مرکبات، اسیدیته‌ای تند و تیز، مزه‌ای ترش و شیرین و بادی‌ای خامه‌ای
قهوه آگالتا: قهوهای با طعم میوه‌های استوایی گوناگون، همراه با عطر کارامل و شکلات، ته‌مزه‌ای شیرین و اسیدیته‌ای بارز
قهوه ال پارایزو: قهوهای با طعم مرکبات، عطری شیرین، بادی‌ای ملایم، اسیدیته‌ای بدیع و دلپسند و ته‌مزه‌ای ماندگار
قهوه منطقه مارکالا (Marcala) در نزدیکی مرز ال‌سالوادور از مشهور‌ترین و با‌کیفیت‌ترین قهوه‌های هندوراس است. قهوهای کشت‌شده در ارتفاع بسیار بالا (SHG) و با بهترین کیفیت.
[hr]این یادداشت در سری مطالب در امتداد کمربند قهوهای منتشر شده است. از همین سری بخوانید:
[hr] [threecol_one]قهوه پاناما
قهوه پاناما ستاره‌ای نوظهور در دنیای قهوه است؛ یک مدعی تمام‌کمال برای کسب جایگاه بهترین قهوه آمریکای مرکزی.
[/threecol_one] [threecol_one]قهوه گواتمالا
در حال حاضر امرار معاش بیش از یک چهارم جمعیت ۱۶ میلیونی کشور گواتمالا به صورت مستقیم به صنعت قهوه وابسته است.
[/threecol_one] [threecol_one_last]قهوه کاستاریکا
قهوه بخشی از بافت اقتصادی، فرهنگی و تاریخی کاستاریکاست. صنعت قهوه این کشور به‌روز و پربازده است و بخش مهمی از کشاورزی و اقتصاد کاستاریکا را در اختیار دارد.
[/threecol_one_last]
منابع
Coffee production in Honduras – Wikipedia
Coffee a Guide to Buying Brewing and Enjoying – Kenneth Davids
