رسانه‌ها از احتمال ورشکستگی شرکت بیالتی سازنده‌ی قهوه‌ساز تاریخی خبر می‌دهند

آیکافی – هشتاد سال از اختراع موکا اکسپرس بیالتی – یکی از معروف‌ترین ابزارهایی که عبارت «ساخت ایتالیا» بر آن حک شده – می‌گذرد. در این هشت دهه، بیش از ۳۳۰ میلیون دستگاه موکا اکسپرس مهمان خانه‌‌ی ایتالیایی‌ها‌ و قهوه‌دوستان سراسر جهان بوده است. اما چند روزی است خبر مشکلات مالی و احتمال ورشکستگی شرکت سازنده‌ی این قهوه‌ساز خوش‌تراش، طعم اسپرسوی صبح‌گاهی را به کام میلیون‌ها قهوه‌دوست در سراسر جهان حتا تلخ‌تر از قهوه‌ی این قهوه‌ساز کرده. قهوه‌دوستانی که صبح‌هایشان عجین شده با سوت دلپذیر آماده شدن قهوه در موکا اکسپرس بیالتی.

موکا اکسپرس نام اختصاصی‌ برند ِ بیالتی‌ برای قهوه‌سازی است که موکاپات (Moka Pot) یا قهوه‌ساز ِرو گازی (Stove Top) هم خوانده می‌شود. موکا، نام منطقه‌ای در یمن است که یکی از قدیمی‌ترین خاستگاه‌های قهوه در جهان به حساب می‌آید و اکسپرس یادآور قهوه‌ای است که سریع و آسان آماده می‌شود.

حالا به نظر می‌رسد ستاره‌ی بخت دستگاه قهوه‌ساز دوست‌داشتنی آقای بیالتی رو به افول است. این روزها کمپانی سازنده‌ی موکا اکسپرس با تمام قوا می‌کوشد ورشکست نشود. داستان از این قرار است که محبوبیت دستگاه‌های قهوه‌ساز مدرن و پیشرفته‌ی خانگی، در کنار وضعیت کساد اقتصاد ایتالیا، بیالتی را حسابی به دردسر انداخته‌ است. به‌رغم پرفروش بودن مدل به‌روزشده‌ی‌ موکا اکسپرس بیالتی، به دلیل تغییرات بازار و نیز مشکلات مالی که سبب بروز اشکالاتی در عرضه‌ی محصول شده، فروش کلی شرکت در نیمه‌ی اول سال ۲۰۱۸ با کاهش ۱۲درصدی روبه‌رو شده است. بیالتی در حالی سپتامبر ۲۰۱۸ را به پایان برد که بیش از نیم میلیون یورو بابت دستمزد به کارکنانش و میلیون‌ها یورو مالیات‌ معوقه به دولت ایتالیا بدهکار است. گزارش شده بیالتی در پنج ماه گذشته بیش ۱۹ فروشگاه خود را تعطیل کرده و بیش از ۶۸ میلیون یورو بدهی دارد.

جمعه گذشته مقامات شرکت بیالتی اعلام کردند اقداماتی برای بازپرداخت بخشی از بدهی‌های شرکت انجام شده، اما همچنان تردیدهایی درباره‌ی ادامه‌ی فعالیت این شرکت وجود دارد. دریافت وام اضطراری ۱۷ میلیون یورویی از صندوق سرمایه‌گذاری اُچ‌زیف آمریکا که مذاکرات آن آخرین مرحله را طی می‌کند، بخشی از برنامه بیالتی برای کاهش بدهی‌هایش است. این وام بخشی از کمک ۴۰ میلیون یورویی است که قرار است برای توسعه‌ی بخش‌های تولید کپسول‌های قهوه و فروش قهوه آسیاب‌شده بیالتی در اختیار این شرکت قرار گیرد. علاوه بر این، شرکت سازنده‌ی موکا اکسپرس منتظر رأی دادگاه برای حفظ مایملک شرکت تحت قوانین ورشکستگی ایتالیاست. مقامات بیالتی امیدوارند این اقدامات به ادامه‌ی فعالیت‌های شرکت و تولید موکا اکسپرس در آینده کمک کند.

چرا بیالتی رو به افول است؟

اما چرا دستگاه قهوه‌ساز دوست‌داشتنی آقای بیالتی در حال واگذار کردن میدان است؟ ذائقه‌ی قهوه‌دوستان چه تغییری کرده است؟ آیا شیوه‌ای کاربردی‌تر و پایدارتر برای درست کردن قهوه‌ی‌ خوش‌طعم‌ در خانه وجود دارد؟

شرکت نیلسن که در زمینه‌ی تحلیل داده‌ها فعال است، تغییراتی را در ذائقه و گرایش‌ها در بازار قهوه شناسایی کرده است. یکی از مهم‌ترین تغییرات، افزایش چشم‌گیر تعداد کافه‌ها و بارهاست. فقط در ایتالیا بیش از ۱۵۰ هزار کافه و بار وجود دارد. چندی پیش نیز دروازه‌های عمارت عظیم کافه-برشته‌کاری استارباکس در میان سر و صدای زیاد طرفداران و منتقدان در میلان ایتالیا رو به عموم باز شد.

فراوانی کافه‌ها حکایت از این دارد که تعداد بیشتری از مردم از نوشیدن قهوه لذت می‌برند، اما با این وجود در این بازار در حال رشد، سهم موکا اکسپرس در رقابت با دستگاه‌های قهوه‌ساز کپسولی مانند نسپرسو کاهش پیدا کرده است، دستگاهی که یک دهه پیش آگهی‌های تبلیغاتی‌اش با حضور جورج کلونی محبوبیت زیادی به دست آورد.

این وضعیت را مقایسه کنید با زمان معرفی موکا اکپسرس به بازار در ۱۹۳۳ که وضع اقتصادی ایتالیا تعریفی نداشت، بانک‌ها ورشکسته بودند، بی‌کاری در اوج بود، ناامیدی کشور را فرا گرفته و مردم برای گذران زندگی از پس‌اندازشان خرج می‌کردند. در آن روزگار کافه رفتن کاری لوکس و پرهزینه محسوب می‌شد و تقاضای زیادی برای دستگاهی که در خانه قهوه‌ی خوب تولید کند وجود داشت. در این شرایط قهوه‌سازی شکیل و خوش‌ساخت به بازار آمد که شعار تبلیغاتی‌اش این بود: «برای نوشیدن یک فنجان قهوه‌ی مرغوب، دیگر لازم نیست راهی قهوه‌خانه شوید».

این قهوه‌ساز جدید ارزان بود و می‌توانست اسپرسوی غلیظ کافه‌ها و اسپرسو-بارهای آن‌زمان را با تقریب خوبی شبیه‌سازی کند. از آن زمان تا امروز بیش از ۱۰۵ میلیون موکا اکسپرس با طراحی اولیه‌ی بیالتی تولید شده و این قهوه‌ساز خوش‌ریخت همچنان مورد‌علاقه‌ی طرفداران شیوه‌های مقتصدانه و پایدار دم‌آوری قهوه است.

نیلسن گزارش می‌دهد بازار فروش قهوه‌ی آسیاب‌شده در ایتالیا در سال ۲۰۱۷ با افت ۶درصدی مواجه شد، در حالی که فروش کپسول‌های قهوه دستگاه‌های قهوه‌ساز مدرن، رشدی دو رقمی را نشان می‌دهد (۲۳ درصد نسبت به سال ۲۰۱۶). فراچسکا آرکوری مدیر روابط‌عمومی شرکت فیلکوری زچینی، یکی از قدیمی‌ترین کمپانی‌های قهوه در ایتالیا در این باره می‌گوید: «در مقیاس بزرگ، فروش کپسول‌ به سرعت در حال افزایش است در حالی‌که فروش قهوه‌ی آسیاب شده که برای درست کردن قهوه در موکا اکسپرس استفاده می‌شود، حتی در ایتالیا که ۷۰ درصد خانواده‌ها در خانه‌هایشان موکا اکسپرس دارند، رو به کاهش است».

در واقع به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین چالش بیالتی ظهور فناوری‌های جدید عرصه‌ی تولید قهوه‌ی خانگی است؛ به‌طوری‌که حتی ایتالیایی‌ها هم هر روز بیش از پیش ترجیح می‌دهند به جای ابزارهای سنتی، قهوه‌شان را با دستگاه‌های قهوه‌ساز مدرن درست کنند. این جریان در کشورهای دیگر مصرف‌کننده‌ی قهوه هم قابل‌مشاهده است. آیا این به منزله‌ی پایان غم‌انگیز قهوه‌سازهای سنتی است؟ آیا تغییرات حاصل از پیشرفت تکنولوژی در فنجان قهوه‌‌مان گریزناپذیر است؟

لوکا میسترتا، مدیر فروش داخلی کمپانی تولید‌کننده‌ی قهوه دی‌لورنزو می‌گوید: «تکنولوژی حوزه‌‌های زیادی را تغییر داده و قهوه هم از این قاعده مستثنا نیست. موکاپات هم به نوبه‌ی خود در سال ۱۹۳۳ اختراع جدیدی بود که جایگزین ابزارهای سنتی مرسوم دم‌آوری قهوه آن زمان مانند قهوه‌جوش ناپلی شد».

عده‌ای هم معتقدند موکا اکپسرس شاید میدان را به دستگاه‌های جدید که قهوه را به سرعت آماده می‌کنند واگذار کند، اما هیچ‌وقت به طور کامل کنار گذاشته نخواهد شد. آلینا باکوما صاحب کافی‌شاپ مورتو و شرکا در سیدنی می‌گوید: «موکا اکسپرس کمتر به کار خواهد آمد چون مردم فرصت زیادی ندارند تا منتظر آماده شدن قهوه بمانند و به همین خاطر کاربرد این وسیله نسبت به گذشته متفاوت خواهد بود و برای حفظ خاطره‌ی گذشته در گوشه‌ی آشپزخانه جاخوش خواهد کرد. من در خانه‌ام هم موکا اکسپرس دارم و هم اسپرسوساز برقی. وقتی عجله دارم از دستگاه قهوه‌سازم استفاده می‌کنم اما وقتی زمان کافی برای درست کردن قهوه دارم و می‌خواهم عطر قهوه خانه را پر کند به سراغ موکاپات می‌روم».

آلینا در ادامه می‌گوید: «این روزها تعدادی از رستوران‌ها شروع به استفاده از موکاپات کرده‌اند. به فاصله یک هفته من به دو رستوران ایتالیایی رفتم که هر دو برای درست کردن قهوه از موکاپات استفاده می‌کردند که چندان مرسوم نیست. این قهوه‌ساز با آن سبک و سیاق خانگی و غیرتجاری‌اش، می‌تواند حس عمیق در خانه بودن را به مشتریان رستوران القا کند».

اما در مقابل طرفداران موکا اکسپرس، عده‌ی زیادی هم بر این باورند ابزاری که با آن قهوه درست می‌کنیم اهمیتی ندارد، مهم نتیجه‌ی کار یا همان طعم قهوه است. این دسته معتقدند طعم قهوه‌ی موکا اکسپرس در مقایسه با دستگاه‌های جدید چندان قابل‌دفاع نیست چون عصاره‌ی دانه قهوه را بیش از اندازه استخراج می‌کند و قهوه‌ای بیش از اندازه تلخ و گاهی بیش‌عصاره‌گیری‌شده تحویل می‌دهد. این دسته از قهوه‌دوستان می‌گویند کار حرفه‌ای را باید به حرفه‌ای‌ها سپرد و برای نوشیدن اسپرسوی عالی باید به کافه بروید و قهوه‌ای را بنوشید که با بهترین دستگاه‌ها آماده شده است.