لیلا قنبری: باریستاهای ایرانی شایسته‌ی حضور در مسابقات جهانی‌اند

آیکافی – لیلا قنبری حالا برای بسیاری از باریستاها و قهوه‌دوست‌های سراسر دنیا نامی آشناست؛ باریستایی ایرانی آمریکایی که از شش سالگی در کافی‌شاپ پدرش کار کرده و همین چندی پیش در معتبرترین مسابقات قهرمانی باریستای آمریکا (USBC) به مقام نخست دست پیدا کرد. او در چهارمین حضورش در مسابقات آمریکا، کافی‌شاپ‌‌ زنجیره‌ای خانوادگی‌شان یعنی قهوه‌خانه خیابان گیلاس را نمایندگی می‌کرد. لیلا به‌عنوان نماینده‌ی آمریکا در مسابقات جهانی شرکت کرد و توانست تا مرحله‌ی نیمه‌نهایی بالا رفته و خود را در جمع ۱۲ باریستای برتر دنیا ببیند.

نیز ببینید ~ لیلا قنبری: بسته قهوه را به‌جای بالش زیر سر می‌گذاشتم

لیلا برای بسیاری از باریستاهای ایرانی منبع الهامی‌ست که آن‌ها را به مسیری که برای حرفه‌شان برگزیده‌اند امیدوار می‌کند. بعد از سفر سال گذشته‌ی لیلا به ایران مقدمات تشکیل گروهی با عنوان انجمن باریستاهای ایران به همت او و محمد آقامحمدخانی – نفر نخست مسابقات باریستای فیدیلیو – فراهم شد و حالا این گروه در کنار مجموعه‌های دیگر قهوه در ایران تلاش می‌کند تا زمینه‌ساز حضور رسمی ایران در مسابقات جهانی باریستا (WBC) که سال ۲۰۱۵ در سیاتل آمریکا برگزار می‌شود باشد. مسیری که به‌نظر می‌رسد با موانع متعددی در داخل و خارج ایران مواجه است. با لیلا قنبری در این‌باره به گفت‌وگو نشستیم و از او درباره‌ی تجربه‌ی شرکت در مسابقات کشوری و بین‌المللی پرسیدیم.

بخش نخست مصاحبه‌ی پیش رو به لطف سام خسروی‌فرد و بعد از قهرمانی لیلا در مسابقات آمریکا و بخش دوم آن پس از برگزاری مسابقات جهانی انجام شد.

از تجربه‌ی شرکت در مسابقات آمریکا بگویید. این دوره چه تفاوت‌هایی با دوره‌های پیشین داشت؟

این چهارمین باری بود که من در مسابقات شرکت می‌کردم. اولین بار در سال ۲۰۱۰ به این مسابقات وارد شدم و بعد از آن در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴٫ خب تفاوت این دوره با دوره‌های پیشین این بود که من با تجربه‌ی بیشتری در مسابقات شرکت کردم. سال گذشته من در مسابقات آمریکا داور بودم و سوی دیگر میز نشستم و شرکت‌کنندگان را قضاوت کردم. این مساله تجربه‌ی زیادی در اختیار من قرار داد و فهمیدم که داورها دنبال چه هستند. امسال تمرکز بیشتری نسبت به دوره‌های پیش داشتم و مطمئن بودم که عملکرد بهتری خواهم داشت. با آمادگی ذهنی خوبی در مسابقات شرکت کردم و این به من کمک کرد تا برنده شوم.

داوری راحت‌تر است یا مسابقه دادن؟

خب داور بودن وقت کمتری از شما می‌گیرد به خاطر این‌که مجبور نیستید تمرین کنید. اما داوری برای من کمی ترسناک است. وقتی مشغول رقابت هستی حرف می‌زنی و کنترل همه چیز دست شماست؛ اما وقتی داوری می‌کنی، مجبوری عملکرد باریستاهایی را بررسی کنی که احیانا ممکن است نمایش خوبی نداشته باشند و این احساس خوبی به من نمی‌دهد وقتی ناگزیرم امتیاز پایینی به شرکت‌کنندگان بدهم. [با خنده] فکر می‌کنم داور خوبی نیستم.

تو امسال برای اولین بار از طرف قهوه‌خانه‌ی خیابان گیلاس که کسب‌وکار خانوادگی شماست در مسابقات شرکت کردی و برنده شدی. فکر می‌کنی ارتباطی بین این دو مساله وجود دارد؟

این یک موهبت بزرگ برای من بود. در درجه‌ی اول به‌خاطر این‌که موقعیت شغلی من در شرکت به‌گونه‌ای‌ست که آزادی عمل به من می‌دهد و می‌توانستم به‌راحتی به تمرین‌هایم بپردازم. در دوره‌های قبلی من در کافه‌های دیگر باریستا بودم و مجبور بودم ۴۰ ساعت در هفته کار کنم. برنامه‌ی روزانه‌ی فشرده‌ای داشتم و فرصت چندانی برای تمرین کردن نبود. به زحمت می‌توانستم ۲۰ ساعت در هفته تمرین کنم. اما امسال چون در جایگاهی مدیریتی در قهوه‌خانه‌ی خیابان گیلاس مشغول به‌کار هستم، راحت‌تر می‌توانستم تمرین کنم. علاوه بر این طبیعتا به‌خاطر این‌که خیابان گیلاس کافی‌شاپ خانوادگی ماست، انگیزه و هیجان بسیار زیادی برای برنده شدن داشتم. اگر از طرف شرکتی جز خیابان گیلاس در مسابقات شرکت کرده بودم، عملکردی به این خوبی نداشتم.

نقش پدرت علی قنبری در این موفقیت چه بود؟

پدر به عنوان صاحب‌کار به من اجازه داد تا هر چقدر که می‌خواستم تمرین کنم. در زمان آماده‌سازی یک هفته‌ای مرخصی گرفتم و به ال سالوادور رفتم.

تو به‌عنوان نماینده‌ی آمریکا در مسابقات جهانی تا مرحله‌ی نیمه‌نهایی بالا رفتی. تفاوت مسابقات آمریکا و مسابقات جهانی را در چه می‌بینی؟

گمان می‌کنم مسابقات آمریکا برایم سخت‌تر بود. به‌خاطر این‌که برای شرکت در این مسابقات باید اول در رقابت‌های منطقه‌ای برنده می‌شدم و بعد با باریستاهای دیگری از آمریکا مسابقه می‌دادم. البته نه این‌که WBC چندان راحت باشد؛ این‌جا هم ۴۰ باریستای حرفه‌ای از سراسر دنیا شرکت می‌کنند که هریک در کشورهای خود باریستای برگزیده هستند. اما از آن‌ جهت که رقابت‌های آمریکا چندین مرحله دارد٬ کمی دشوارتر بود.

اما این دو سری مسابقات قواعد و قوانین یکسانی دارند؛ همین‌طور است؟

قوانین و ساختار امتیازدهی شبیه هم هستند. اما مکانیزم داوری کمی متفاوت است از این جهت که در آمریکا تمام داوران آمریکایی هستند و تجربه‌ی فرهنگی ما تقریبا مشابه است. اما در WBC داوران از سراسر دنیا می‌آیند با فرهنگ‌هایی متفاوت. گاه زبان انگلیسی زبان اصلی آن‌ها نیست و به‌خاطر همین تفاوت‌های فرهنگی مسابقات کشوری و جهانی با هم متفاوت‌اند.

لیلا قنبری در جمع ۱۲ باریستای برتر مرحله‌ی نیمه‌نهایی مسابقات جهانی WBC 2014

برگزاری مسابقات باریستا چه تاثیری بر کسب‌وکار قهوه و کافه دارد؟ خیلی‌ها معتقدند این مسابقات لوکس و نمایشی هستند و برگزاری آن‌ها غیر ضروری‌ست و برای لذت بردن از یک فنجان قهوه، لازم نیست چندان درگیر این تشریفات شد.

به‌هر حال خیلی از مصرف‌کنندگان و مشتریان ممکن است ندانند که این مسابقات چیست و برای چه برگزار می‌شود. اما بگذارید یک مثال بزنم؛ امسال که من در مسابقات آمریکا برنده شدم، بسیاری از روزنامه‌ها در این‌باره مطلب نوشتند و مصاحبه‌هایی با شبکه‌های رادیویی داشتم. بسیاری از مشتریان به کافه‌های ما می‌آیند و به باریستاها می‌گویند ما اسم کافه‌ی شما را در رادیو شنیدیم یا در روزنامه خواندیم که باریستای برتر آمریکا این‌جا کار می‌کند. بنابراین مشتریان و مصرف‌کنندگان از طریق رسانه‌ها از این مسابقات باخبر می‌شوند و وقتی می‌بینند باریستایی برگزیده برای‌شان قهوه سرو می‌کند، هیجان‌زده می‌شوند. حتا اگر من خودم آن‌جا نباشم تا قهوه دست مشتری بدهم، همین‌که می‌دانند باریستایی از این کافه برنده‌ی مسابقات آمریکا شده برای‌شان جالب‌توجه است. مشتریانی از خیابان گیلاس یا کافه‌هایی که قبلا در آن‌ها کار کرده‌ام هم بوده‌اند که برای تماشای مسابقات و تشویق من آمده‌اند. بنابراین حتا اگر برگزاری این مسابقات مستقیما فایده‌ای برای مشتریان نداشته باشد؛ اما طبیعتا برای ما باریستاها بسیار آموزنده است. چیزهای زیادی یاد می‌گیریم، مهارت‌های‌مان تقویت می‌شود، ارتباطات بهتری برقرار می‌کنیم و همه‌ی این‌ها در نهایت منجر به این خواهد شد که قهوه‌ی بهتری برای مشتریان آماده کنیم.

شما با باریستاهای ایرانی در ارتباط هستید. سطح باریستاهای ایرانی را چطور می‌بینید؟

من ماه مارس سال گذشته ایران بودم و تنها موفق شدم ۵ ۶ باریستای ایرانی را ملاقات کنم. در اولین برخورد آن‌ها را بسیار فروتن و هیجان‌زده یافتم. آماده بودند تا هرآن‌چه را می‌توانستند از من یاد بگیرند. من هم متقابلا مایل بودم کمکی به آن‌ها کرده باشم. به آمریکا که بازگشتم با باریستا مگزین تماس گرفتم و مقاله‌ای درباره‌ی دیدار با باریستاهای ایرانی برای مجله نوشتم. از زمان انتشار این مقاله در باریستا مگزین، باریستاهای ایرانی پیشرفت بسیار زیادی داشته‌اند. رویدادها و رقابت‌های متعددی برگزار شده و با وجود آن‌که تنها یک سال از آن زمان گذشته، برای من مثل این است که ۵ سال پیش این باریستاها را دیده‌ام. سرعت پیشرفتی که باریستاهای ایرانی طی این یک سال داشته‌اند نشان می‌دهد که چقدر علاقمند و سخت‌کوش هستند. باریستاهای مجرب زیادی در ایران مشغول به کارهستند که به‌واسطه‌ی همین فعالیت‌های شبکه‌ای در انجمن باریستاهای ایران یکدیگر را پیدا کرده‌اند و همین باعث شده تا چیزهای بیشتری یاد بگیرند و رشد کنند.

چه تصوری از صنعت قهوه در ایران دارید؟

راستش من اطلاعات دقیقی در این‌باره ندارم؛ ایران که بودم فقط موفق شدم چند تایی کافی‌شاپ را امتحان کنم. این‌که چند درصد مردم ایران قهوه می‌نوشند یا چند کافه در تهران و شهرهای دیگر مشغول به‌کارند٬ من اطلاعی ندارم.

ایران چگونه می‌تواند به‌طور رسمی نماینده‌ای در مسابقات WBC داشته باشد؟

خب WBC حساسیت بسیار زیادی روی سازمان برگزارکننده‌ی مسابقات انتخابی دارد. برای WBC بسیار مهم است که مجموعه‌ی اجراکننده‌ی مسابقات “شرکت” نباشد. ماهیت برگزارکننده باید “انجمن” یا چیزی شبیه به آن باشد. مثلا در آمریکا اسپشالتی کافی اسوسیی‌شن (SCAA) اسپانسر یا برگزارکننده‌ی مسابقات باریستای آمریکاست که یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است. البته افرادی هستند که در SCAA مشغول به‌کاراند و به‌واسطه‌ی فعالیت در این انجمن کسب درآمد می‌کنند. اما اگر مجموعه‌ی برگزارکننده یک “شرکت” باشد٬ نگرانی WBC این است که اعلام شود تنها باریستاهایی می‌توانند در مسابقات شرکت کنند که دوره‌های این شرکت را گذرانده باشند. در ایران انجمن باریستاها پتانسیل برگزاری مسابقات را دارد و این چیزی‌ست که ما به‌دنبال آن هستیم. البته به‌خاطر تفاوت ساختاری شرکت‌ها در ایران و آمریکا ما با مشکلات و محدودیت‌هایی روبه‌رو هستیم. این مساله قطعا زمان‌بر است و با توجه به این‌که تنها یک سال از سازماندهی این انجمن می‌گذرد٬ امیدوارم به‌زودی شاهد برگزاری مسابقات در ایران باشیم. انجمن باریستاهای ایران (IBG) انجمنی غیرانتفاعی‌ست و پولی از این بابت درنمی‌آورد. باید زمان بگذرد و این انجمن رویدادهای متعددی برگزار کند تا تجربه‌ی کافی برای برگزاری مسابقات باریستا در سطح ایران را پیدا کند. مطمئن نیستم که حضور ایران در مسابقات جهانی سال ۲۰۱۵ در سیاتل میسر شود٬ اما ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که این اتفاق به‌هر طریقی انجام پذیرد.

این تلاش‌ها دقیقا شامل چه فعالیت‌هایی می‌شود؟

در وب‌سایت رسمی مسابقات جهانی باریستا (WBC) بخشی هست به‌نام National Bodies که به کشورهای پذیرفته‌شده اختصاص دارد. هر کشور یا مجموعه‌ای که متقاضی برگزاری مسابقات باریستا باشد باید به این وب‌سایت رفته و درخواست خود را همراه با اطلاعات خواسته‌شده ارائه دهد. مثلا عکس‌‌ها و جزئیاتی از رویدادها و مسابقاتی که آن مجموعه قبلا برگزار کرده٬ جزئیات ساختار سازمانی و اطلاعاتی درباره‌ی افرادی که در مجموعه مشغول به‌کار هستند٬ نام و مشخصات اعضای مجموعه و نیز توصیه‌نامه‌ای از طرف این اعضا درباره‌ی سازمان و … اطلاعاتی از این دست. اعضای بورد WBC تنها چند بار در سال تشکیل جلسه می‌دهند و درخواست‌ها را بررسی می‌کنند. مجموعه‌ی درخواست‌کننده باید به تایید بورد WBC برسد تا بتواند مسابقاتی را برگزار کند که برنده‌ی آن نماینده‌ی ایران در مسابقات جهانی باشد. این فرایندی زمان‌بر است. در حال حاضر ایران تمامی آن‌چه باید را در اختیار دارد و درخواست‌ها هم ارائه شده و باید فقط منتظر بود.

این یادداشت در سری مطالب پای صحبت قهوه‌‌چی منتشر شده است. از همین سری بخوانید: