قهوه اکوادور خیز بهسوی بازار قهوه تخصصی
۳۰۵هزار هکتار از زمینهای قابلکشت در کشور اکوادور زیر کشت قهوه قرار دارد. خاک آتشفشانی، دمای ملایم و بارانهای موسمی در این کشور شرایط مناسبی برای این محصول، آن هم به صورت ارگانیک ایجاد میکنند. با اینهمه، اکوادور هنوز نتوانسته با همسایگان قهوهخیزش رقابت کند.
آیکافی – بخشی از این مساله بهخاطر اهمیت فروش نفت در این کشور آمریکای جنوبی است که مانع از شکوفایی کشاورزی و کسب درآمدهای ارزی از این روش میشود. در عین حال، اکوادور اغلب بهخاطر کاکائو معروف بوده و نه قهوه. اما کشاورزان، برشتهکاران و باریستاهای اکوادوری تصمیم دارند تا این آمار را تغییر دهند و اکوادور را در جهان قهوه تخصصی مطرح کنند.
کشت قهوه
کشت قهوه در کشور اکوادور در حدود سال ۱۸۶۰ و در مناطق ساحلی خیپیخاپا در استان مانابی آغاز شد. روش مورد استفاده، قطع و سوزاندن درختان بومی برای ایجاد زمینهای مناسب کشت قهوه بود. اما قهوهی اکوادور نتوانست در رقابت با کاکائو به شهرت برسد و تنها در دههی ۱۹۲۰ و زمانی که آفتْ دانههای کاکائو را تهدید میکرد، بهعنوان محصول صادراتی مطرح شد. آهنگ صعودی کشت قهوه بار دیگر در دهههای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ آهسته شد و تولید به نصف رسید. علت این مساله را میتوان در قیمتهای بازار جستوجو کرد. از طرفی، دخل و خرج کشت و تولید قهوه به ضرر تولیدکننده تمام میشد و از سوی دیگر، تقاضای بازار کیفیت بالاتر و قیمت پایینتر را میطلبید. در سالهای اخیر تعدادی از قهوهکاران به قهوهی تخصصی روی آوردهاند و باعث شدهاند که صنعت قهوه که برای مدتی راکد و بیصدا مانده بود، به جنبوجوش بیافتد و نام اکوادور را دوباره در ردیف تولیدکنندگان مطرح این محصول قرار دهد. این حرکت رو به جلو، نه تنها در بهتر شدن کیفیت دانههای قهوه، بلکه در بهبود فرایند فرآوری، خشک کردن و انبار کردن دانهها نیز تاثیر داشته است.
کشاورزان، انواع زیرگونههای عربیکا مثل تیپیکا، بوربون، SL28 ، کاتوای و حتی گیشا را کشت میکنند و با کمک گرفتن از کارشناسان ملی و بینالمللی توانستهاند در این مسیر پیشرفتهای بزرگی حاصل کنند. اگرچه بخش بزرگی از کشاورزان هنوز به قهوه تخصصی روی نیاوردهاند، اما نسبت به تحقیق و سرمایهگذاری در این زمینه ترغیب شدهاند و این موضوع میتواند تضمینی بر موفقیت اکوادوریها در حوزه قهوهی تخصصی باشد. در این چند سال اخیر، رقابتهای ملّی قهرمانی باریستا در این کشور برگزار میشود. همچنین رقابتهای قهوه روبوستا تحت عنوان جام قهرمانی تاسا دورادا (فنجان طلایی) در حال انجام است. در کنار اینها، باریستاهای اکوادوری در چند دوره بینالمللی قهرمانی باریستا شرکت کردهاند و میتوان گفت فرهنگ قهوه در اکوادور وارد عرصهی جدیدی شده است.
گونههای قهوه اکوادور
اکوادور یکی از پانزده کشوریست که هم قهوهی عربیکا دارد و هم روبوستا. قهوه عربیکا از ماه مارس تا اکتبر و قهوه روبوستا از ماه فوریه تا ماه نوامبر محصول میدهند. بخش بزرگی از قهوه عربیکا در اکوادور به روش طبیعی یا خشک فرآوری میشود که علت اصلی آن میتواند کمبود ماشینهای فرآوری شسته باشد.
کشور اکوادور در ابتدا بهخاطر دانههای روبوستا که مناسب قهوهی فوری هستند شهرت پیدا کرد و قهوهی فوری هنوز هم انتخاب اول در اکثر خانوادههای اکوادوریست. تاکنون قهوه اکوادور به صورت برند خاص معروف نبوده و معمولا در قالب دانههای سبز به کشورهای آمریکا، استرالیا، روسیه، لهستان، آلمان و حتی کلمبیا صادر میشد تا در قهوههای ترکیبی معروف آن کشورها قرار بگیرد. اما بهتازگی کارگاههای برشتهکاری قهوه تخصصی در شهرهای کیتو، گوایاکیل و کوئنکا و با استفاده از ماشینهای کمپانیهای دیدریچ، پروبات، تاپر و سنفرنسیسن، جای خودشان را باز کردهاند. در واقع این مساله که قهوه تخصصی در همان مکان تولید برشته میشود باعث ایجاد هیجان در جنبش قهوهی موج سوم شده است. علاوه بر این، امروزه میتوان قهوهی موج سوم را در تعدادی از کافههای شهرها نیز یافت، برخلاف گذشته که قهوهی با کیفیت بالا تماماً صادر میشد.
مناطق کشت قهوه
لوخا Loja
معروفترین منطقهی کشت قهوه عربیکا در اکوادور است و مهمترین گروه تولیدکننده در این منطقهی مرتفع «تعاونی جامعهی کوچک ال آیرو» نام دارد. لوخا همچنین قدیمیترین کشتگاه قهوهی تخصصی در اکوادور بهشمار میرود.
ایمبابورا Imbabura
در منطقهی مشرف به شهر اُتاوالو در شمال کشور قرار دارد. در این مناطق مرتفع دانههای عربیکا در زیر سایهی درختان بومی به عمل میآیند و تولیدکنندگان قهوه برای مقابله با از بین رفتن پوشش گیاهی و پیشروی صنعت معدن در منطقه، به تجارت عادلانه و تولید قهوهی تایید شدهی ارگانیک روی آوردهاند.
پکتو Pacto
منطقهای کشاورزی در نزدیکی کیتو، پایتخت اکوادور، که بهخاطر تعداد زیاد کارگران کلمبیاییاش، تاثیر زیادی از روشهای کشت قهوه در کلمبیا گرفته است.
سامورا Zamora
منطقهای کاملا ایدهآل برای کشت قهوه در جنوب کشور و در ارتفاع هزار متر، با بارانهای فراوان و در عین حال آفتاب کافی که دمایی مطبوع را برای کشت قهوه عربیکا پدید میآورد.
چینچیپه Chinchipe
دارای مزارعی جدید که بهخاطر رطوبت بالای منطقه، بیشتر بوربون زرد و کاتورا کشت میکنند.
مانابی Manabí
نه تنها اولین مکان کشت قهوه در کشور اکوادور، بلکه بزرگترین مرکز کشت قهوهی روبوستا در این استان واقع شده است و بخش بزرگی از تولید سالانهی دویست هزار گونی روبوستا در این ناحیه بهدست میآید.
اوریانا Orellana
منطقهای با بیش از ۴۰۰۰ مزرعهی کوچک قهوه برای کشت روبوستا که برای تولید قهوه فوری استفاده میشود. قهوهی روبوستای این منطقه همچنین در ترکیب اسپرسو کاربرد دارد.
ال اُرو El Oro
با مزارع کم تعداد در مناطقی پست، ال اورو توانسته بازار داخلی را به خود جلب کند اما موفقیت چشمگیری در عرصهی بینالمللی نداشته است.
کارچی Carchi
بهخاطر همسایگیاش با کلمبیا، پروفایل و تنوع آن بسیار به قهوهی این کشور شباهت دارد.
پیچینچا Pichincha
مزارع نوپای این منطقه بهخاطر نزدیکیشان به پایتخت، میتوانند به شانس بیشتری برای صادرات امیدوار باشند. قهوهی این منطقه عموما زیرگونهی تیپیکا با اسیدیتهی متوسط است.
گالاپاگوس Galapagos
جزایر آتشفشانی گالاپاگوس در اقیانوس آرام و روی خط استوا کشیده شدهاند. بادهای خنک، جریان گرم آب و خاک مغذی آتشفشانی باعث میشوند که قهوه در این جزایر دور افتاده و کمارتفاع نیز رشد کند. به عنوان مثال، لاوا جاوا مزرعهای در جزیره است که تنها به کشت قهوه توجه ندارد، بلکه حفظ تنوع زیستی برایشان در درجه اول اهمیت قرار دارد که باعث جذب حشرات گوناگون و در نتیجه بهتر شدن فرایند گرده افشانی میشود.
نکته جالبتوجه
در کنار تمام این پیشرفتها، واردات قهوه به اکوادور تقریبا دو برابر تولید آن است. سالانه حدود یک میلیون گونی قهوه از ویتنام و برزیل وارد کشور میشود تا صنعت قهوهی فوری را زنده نگه دارد. بخشی از این مساله به هزینههای بالا برای تولید دانههای روبوستا برمیگردد که واردات آن را بهصرفهتر میکند.