زنجیره‌ی تأمین قهوه‌هایی که به فنجان ما می‌رسد، از حلقه‌های متعددی تشکیل شده است؛ زنجیره‌ای که از کاشت و پرورش دانه‌های قهوه شروع شده و با عبور از مراحل فرآوری، حمل‌ونقل، انبارش، بازرگانی، برشته‌کاری و در نهایت توزیع و بازاریابی و فروش، به منزل یا کافه‌ی پاتوق هر روزه‌ی ما می‌رسد. این فرآیندی است که در اغلب موارد، بخشی از مسیرش، از یک جاده‌ی بین‌المللی می‌گذرد.
موفقیت کارگاه‌های برشته‌کاری قهوه در گرو سلامت، یکپارچگی و موفقیت هر یک از حلقه‌های زنجیره‌ی تأمین است. حفظ شفافیت در این زنجیره‌ی طولانی و بهبود روابط هر یک از این حلقه‌ها با یکدیگر، کار ساده‌ای نیست و نیازمند تخصص و اشراف بالایی بر هر یک از حلقه‌ها یا فرآیندهاست.
آلبا به‌عنوان یکی از تامین‌کنندگان قهوه تخصصی در ایران، از برندهایی است که ادعا می‌کند برای شفافیت زنجیره‌ی تأمین خود تلاش می‌کند. در این یادداشت با برخی از فعالیت‌های این مجموعه در بهبود عملکرد زنجیره‌ی تأمین بیشتر آشنا خواهیم شد.
عکس‌ها به‌لطف هژیر امین‌الهی
متن‌آگهی – در تجارت جهانی قهوه، ارزش‌هایی مانند دادوستد مستقیم با مزرعه‌دار قهوه از سویی، و ارائه‌ی جزئی‌ترین اطلاعات محصولی که به دست مشتری می‌رسد از سویی دیگر، جزو کلیدی‌ترین ارزش‌های قهوه تخصصی محسوب می‌شود. فعالان قهوه تخصصی معتقدند مشتری باید بداند قهوه‌ای که می‌نوشد از کجا آمده، در چه ارتفاعی کشت شده، چه طعم‌یادهایی دارد و در چه تاریخی برشته شده است. این یعنی شفافیت در زنجیره‌ی تامین؛ هرچند تنها کسب‌وکارهایی می‌توانند چنین اطلاعاتی را در اختیار شبکه‌ی مشتریان خود قرار دهند که به‌واقع در ارتباطی مستقیم با منبع تامین قهوه سبز قرار داشته باشند.
قهوه آلبا در همکاری مستقیم با شرکت فلایت کافی نیوزلند، کارش را با شناخت هر چه بیشتر کشورهایی شروع کرده که قهوه تولید می‌کنند، با این هدف که زنجیره‌ی تأمین خود را گسترش بدهد و بتواند از منابع بیشتر و باکیفیت‌تری قهوه خریداری کند. بر کسی پوشیده نیست که زنجیره‌ی ارزش سنتی قهوه با مشکلاتی اساسی مواجه است و ارزشی که در نهایت نصیب تولیدکننده‌ها (کشاورزان و فرآوران قهوه) می‌شود بسیار ناچیز است. در واقع آلبا در همکاری با فلایت‌کافی می‌خواسته به نحوی بر این زنجیره اثر مثبت بگذارد و سودی همگانی پدید بیاورد.
آلبا و فلایت‌کافی در این مسیر تلاش کردند تا با برقراری ارتباط با تولیدکننده ها و کشاورزان، به نحوی به ثبات قیمت کمک کرده و زنجیره‌ی ارزش عادلانه‌تری را از کشاورز تا مصرف‌کننده‌ی نهایی به‌وجود بیاورند.
این روزها آلبا با تولیدکننده‌های قهوه در کشورهایی نظیر کلمبیا، رواندا، بوروندی و میانمار در ارتباط است.
در ادامه به دو نمونه از فعالیت‌های انجام‌شده در دو کشور کلمبیا و رواندا در جهت خلق ارزش برای کشاورزان قهوه خواهیم پرداخت.
قهوه کلمبیا
آلبا به‌همراه شرکای تجاری خود در کشور کلمبیا از طریق ایجاد یک سیستم قیمت‌گذاری باثبات و طراحی و اجرای پروژه‌های عمومی، توانسته حاشیه‌ی سود را برای کشاورزانی که قصد ورود به بازار قهوه‌ی تخصصی داشتند، بهبود بدهد. این دو شرکت (آلبا و فلایت‌کافی) در همکاری با یکدیگر در سال ۲۰۱۶ پروژه‌ی ایستگاه فرآوری خود را با نام ال فینیکس آغاز کردند که به کشاورزان هم‌جوار امکان می‌دهد تا کنترل بیشتری بر کیفیت دانه‌ی تولیدی و مهم‌تر از آن بر درآمد خود داشته باشند. در سال ۲۰۱۷ پس از مواجهه با خانواده‌های کشاورز اویلا در پیتالیتو که دیگر نمی‌توانستند به دلیل تغییرات آب‌وهوایی دانه‌های خود را خشک کنند، این شرکت به این نتیجه رسید که نسخه‌ی دیگری از پروژه‌ی ال فینیکس را می‌توان برای تعداد بیشتری از تولیدکننده‌ها اجرا کرد. راه‌حل مناسب این کار در همکاری تنگاتنگ با انجمن رِد (RED) به‌دست آمد که هدفش حل و فصل و رسیدگی به چالش‌های بنیادین کشاورزان مستقل است؛ چالش‌هایی نظیر کمبود زیرساخت‌ها و دشواری دسترسی به بازار.
فرآوری قهوه کار پیچیده‌ای است و بیشترین تأثیر را بر کیفیت محصول نهایی دارد. این پیچیدگی کار را برای کشاورزانی که می‌خواهند به بازار قهوه تخصصی وارد شوند دشوار می‌کند. وقتی کار ساخت و ساز به پایان می‌رسد، ایستگاه فرآوری خیس ال فینیکس گیلاس‌های قهوه را (با کنترل عناصر طعمیِ نهایی) به نمایندگی از سوی کشاورزان دسته‌بندی، فرآوری و خشک می‌کند و در عین حال آموزش‌های کشاورزی مرتبط را نیز ارائه می‌کند و به این ترتیب دو معضل کلیدی دستیابی به بازار قهوه تخصصی (معضل فرآوری و کمبود دانش) را از میان بر می‌دارد.
رواندا
کار آلبا در رواندا با یک همکاری مشترک شروع شد؛ همکاری تنگاتنگ با شریک تجاری‌اش موراهو (Muraho Tradin). این شراکت به تعاونی‌های وابسته امکان می‌داد تا کیفیت تولید خود را بالا ببرند، قهوه‌ی خود را با قیمت بالاتری عرضه کنند و تولیدکنندگان بیشتری را به بازارهای جدید وارد کنند. در فوریه‌ی سال ۲۰۱۸ دو ایستگاه فرآوری خیس روگالی و کیلیمبی به دست شرکای آلبا ساخته شد. این اتفاق موجب شد که بتوانند مدل ویژه‌ای برای پرداخت در زنجیره‌ی ارزش قهوه رواندا ایجاد کند. این کار فرآیندی است مستمر که با هر چه کامل‌تر شدن درک آلبا از چالش‌های صنعت قهوه‌ی رواندا، تا سال‌ها ادامه و بهبود خواهد یافت.
در حال حاضر نرخ پرداختی آلبا به کشاورزان رواندا حدود ۴۰درصد بیشتر از پرداختی انجمن صادرات قهوه‌ی رواندا به آنان است.
