قهوه‌نوشی به سبک ماتادورها
وقتی اولین مطلب درباره‌ی سفارش قهوه در آرژانتین را می‌نوشتم، در کافه‌ای در شهر کوچک سن‌لوییس در آرژانتین نشسته بودم و فکر می‌کردم سفارش دادن قهوه در آرژانتین با جاهای دیگر دنیا (حداقل کشورهای اسپانیایی‌زبان) متفاوت است. وقتی به مطلب سفارش قهوه در کلمبیا رسیدم، به خاطراتم رجوع کردم و متوجه شدم قهوه‌نوشی در کلمبیا هم داستان خودش را دارد. اما حالا می‌بینم که هر کشوری آداب خودش را برای سفارش دادن قهوه دارد و در واقع با دقت به عادات قهوه‌نوشی مردم می‌شود از زاویه‌ای جدید به فرهنگ آنها نگاه کرد.
آیکافی – وقتی صحبت از قهوه می‌کنیم، اسپانیا شاید یک تفاوت عمده با سایر کشورها داشته باشد. آنها قهوه‌شان را بسیار تیره‌برشت دوست دارند. در واقع قهوه‌ای با درجه‌ی برشته‌‌کاری اسپانیایی، رتبه‌ی سیاه‌ترین دانه‌ها را در درجه‌بندی روست قهوه به خود اختصاص داده است.
یکی از دلچسب‌ترین یادگارهای سفر به اسپانیا برای من، تجربه‌ی نوشیدن قهوه صبحگاهی در کافه‌ای در بارسلونا بود. در محله‌ای دور از مناطق توریستی شهر، به همراه همسفرم در خیابان‌ها قدم زدیم تا کافه‌ی دلنشینی پیدا کنیم و صبحانه بخوریم. نیازی به گشتن نبود چون تقریباً در هر خیابانی می‌شد کافه‌ای پیدا کرد و جایی که ما انتخاب کردیم یک کافه‌ای خودمانی با یک سالن به شکل ال و دکور چوبی بود. فضای کافه گرم و پر از صدای به هم خوردن ظروف سرامیکی و صدای گفتگو بود. نکته‌ای که به چشمم آمد این بود که همه به حد معقولی شیک‌پوش بودند و شاید بشود گفت که در بارسلونا نمی‌توانید کسی را پیدا کنید که با پیژامه یا گرمکن ورزشی به کافه بیاید. چند نفری جلوی پیشخوان و روی صندلی‌های بلند نشسته بودند و با همدیگر و با باریستا گفتگو می‌کردند، یا روزنامه روی پیشخوان را باز می‌کردند تا نگاهی به اخبار بیندازند. پشت میزهای چوبی هم مردان یا زنان میانسال یا مسن نشسته بودند که اغلب روزنامه می‌خواندند و یا با هم گفتگو می‌کردند. این سرآغاز پرانرژی یک روز در بارسلونا بود.
اسپانیایی‌ها چه قهوه‌هایی سفارش می‌دهند؟ البته نمی‌شود با یک حکم کلی همه‌ی مردم یک کشور را یک کاسه کرد اما می‌شود با تخمین خوبی اظهار نظر کرد که اسپانیایی‌ها صبحشان را با قهوه و شیر آغاز می‌کنند. «کافه کن لچه¹» همان قهوه با شیر یا کافه لاته است که در فنجان‌های بزرگ سرو می‌شود. چند ساعتی که از صبح گذشت، حدود ساعت یازده، وقت اسپرسوست که به آن «کافه سولو²» می‌گویند، یا همان قهوه‌ی خالی. در بارسلونا کافه سولو اسم دیگری هم دارد، «کافه کُرتو³» یا قهوه‌ی قد کوتاه. این با «کافه کُرتادو⁴» متفاوت است. کافه کُرتادو یا همان قهوه‌ی قیچی‌شده که در آرژانتین هم از آن یاد کردیم، یک شات اسپرسو با میزان یکسانی از شیر یا فوم شیر است، در واقع یک کاپوچینوی کوچک که در یک فنجان اسپرسو سرو می‌شود. «آمریکانو⁵» یا همان اسپرسوی رقیق‌شده با آب جوش هم در اغلب کافه‌ها پیدا می‌شود.
یک نوشیدنی خاص اسپانیا «کافه بُمبون⁶» نام دارد، قهوه‌ی شیرین که از یک شات اسپرسو و ترکیب با شیر شیرین غلیظ‌شده (معروف به شیر عسلی) تهیه شده و به عنوان دسر استفاده می‌شود. نوشیدنی عجیب دیگری که اینجا پیدا می‌کنید «لچه مانچادا⁷» یا شیر لکه شده است که در واقع یک لیوان شیر است با مقدار کمی قهوه (یا همان لاته ماکیاتو). این نوشیدنی اختراع مردم جنوب اسپانیاست و در آن منطقه طرفدار بیشتری دارد. در زبان اسپانیایی به قهوه‌ی بدون کافئین «کافه دِسکافِئینادو⁸» می‌گویند اما اگر زیاد در مورد سلامت قهوه‌تان سخت‌گیری کنید شاید باریستاهای خوش‌ذوق با «کافه دِسگراسیادو⁹» از شما پذیرایی کنند! این اسمی‌ست که به قهوه‌ی بدون کافئین، با شیر بدون چربی و شکر مصنوعی گفته می‌شود. می‌شود گفت نزدیک‌ترین ترجمه‌ی لغت دسگراسیادو کلمه‌ی بدبخت است!
کمی از لغت‌های مرتبط با سرو قهوه هم صحبت کنیم. دو ظرف اصلی که برای سرو قهوه استفاده می‌شوند فنجان «تاسا¹⁰» و لیوان شیشه‌ای «بَسو¹¹» هستند. اگر با قهوه‌تان شیر بخواهید معمولاً درباره‌ی درجه حرارت شیر از شما سئوال می‌کنند. «کالیِنته¹²» یعنی داغ، «فریا¹³» یعنی سرد و برای کلمه‌ی ولرم می‌توانید از لغت «تِمپْلادا¹⁴» استفاده کنید. در اسپانیا نوشیدن قهوه ترکیب‌شده با الکل، «کاراخیو¹⁵» هم متداول است.
در کنار قهوه چه چیزی سفارش بدهیم؟
در مطلب کلمبیا اشاره‌ای ضمنی به تفاوت برخی لغت‌ها در اسپانیایی متداول در اسپانیا و کلمبیا داشتم. اگر آن مطلب را خوانده باشید متوجه شده‌اید که «بوکادیو¹⁶» در کلمبیا یک جور مربا‌ست. اما این لغت در اسپانیا به هر ساندویچی که با نان باگت تهیه شود گفته می‌شود. انواع بوکادیو با «کِسو¹⁷» (پنیر)، «آتون¹⁸» (تن ماهی)، «خامون¹⁹» (ژامبون)، «بیکن²⁰»، «چوریسو²¹» (سوسیس گوشت خوک) و از این دست در بخش‌های مختلف کشور متداول هستند. خب اگر اسپانیایی‌ها به ساندویچ می‌گویند بوکادیو، پس به چه چیزی می‌گویند ساندویچ؟ لغت انگلیسی ساندویچ در اسپانیا به ساندویچ‌های تهیه شده با نان تست برش‌خورده گفته می‌شود، شبیه به ساندویچ‌های مثلث شکل که بچه‌ها به مدرسه می‌برند. اما نوعی دیگر از این خوراکی‌های نانی وجود دارد که در اسپانیا بسیار محبوبیت دارد و به آنها «تُستادا²²» می‌گویند. تستادا معمولاً به برشی طولی از نان باگت، آغشته به روغن زیتون و پوره‌ی گوجه فرنگی گفته می‌شود. «تستادا کُن خامون²³» برش‌های نازک ژامبون هم دارد اما به طور قطع به بزرگی بوکادیو نیست. بنابراین وقتی سفارش می‌دهید حواس‌تان باشد که توستادا از بوکادیو کوچک‌تر است، اما در عین حال پرطرفدارترین خوراکی غیرشیرین در کنار قهوه است.
اسپانیا بهشت وعده‌های غذایی کوچک است. در واقع این که چه چیزی با قهوه‌تان سفارش بدهید بستگی به شهری که در آن هستید و ساعت روز هم دارد. می‌توانید صبح‌تان را با تُستادای پنیر یا یک جور «بویو²⁴» یا شیرینی خشک شروع کنید. کروسان و «ناپولیتانا²⁵» هم که پای ثابت اغلب کافه‌ها هستند. کیک پنیر اسپانیایی‌ها «تارتا دِ کِسو²⁶» کاملاً با تصورتان از «چیز کیک²⁷» متفاوت است اما طعمی بسیار دلچسب دارد. اسپانیایی‌ها یک شیرینی هم دارند که به شیرینی ناپلئونی ما شباهت داد، اسمش «میگلیتو²⁸» یا مایکل کوچک است و البته برای پر کردن شیرینی از کرم کاستارد به جای خامه استفاده می‌کنند. در نهایت پیشنهاد می‌کنم وقتی در کافه‌های اسپانیایی نشسته‌اید، امتحان کردن شیرینی‌های دراز «چوررو²⁹» با شکلات داغ غلیظ را فراموش نکنید.
