خوب و بدِ قهوه

بین مخالفان و موافقان قهوه همیشه بحث بوده و ما هم در آیکافی سعی کرده‌ایم موضوع فواید و مضرات قهوه را همیشه داغ نگه داریم. قهوه‌نوشان به‌طور روزمره با این نوشیدنی سروکار دارند پس فایده و ضرر آن به همه‌‌ی ما مربوط می‌شود. در مطلبی که نویسنده مهمان آیکافی آتنا مقدم به فارسی برگردانده، فایده‌ها و ضررهای قهوه مرور شده است. بهانه‌ای برای این‌که یک‌بار دیگر فکر کنیم نوشیدنی محبوب‌مان چه سر و سری با سلامت‌مان دارد.

آیکافی – قهوه از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیاست و شاید همین محبوبیت باعث شده موضوع مطالعات بسیاری قرار بگیرد تا معلوم شود بالاخره برای سلامتی ضرر دارد یا نه! شاید چون عادت کرده‌ایم از هر چیزی که لذت می‌بریم بعدها بفهمیم یه جایی یک طوری داشته ضرری هم به ما می‌زده. قهوه را تا مدت‌ها نوشیدنی سالمی نمی‌‌دانستند و بیماری‌های متعددی را گردن قهوه می‌انداختند. اما در یکی دو دهه‌ی اخیر فهمیده‌اند که نوشیدن قهوه آن‌قدرها هم بد نیست. ما عاشقان قهوه دوست داریم تکلیف‌مان مشخص شود. نه که فکر کنید می‌خواهیم عادات قهوه‌نوشی‌مان را عوض کنیم، نه. می‌خواهیم بدانیم کجای کاریم! بالاخره قهوه برای سلامتی خوب است یا بد؟

آقایی که ایشان هم عاشق قهوه بوده و دستی هم در قلم داشته آمده مطالعه‌ها و تحقیق‌هایی را که قبلا انجام شده بررسی کرده و خلاصه‌اش را در غالب خوبی‌ها و بدی‌های قهوه برای سلامتی کنار هم گذاشته.  این هم خلاصه‌ای از دستاوردهای این عزیز:

فایده‌های نوشیدن قهوه

آتنی‌اکسیدان‌ها
قهوه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست. این آنتی‌اکسیدان‌ها از تخریب بدن و خطر سرطان جلوگیری می‌کنند و بسته به شیوه‌ی بو دادن و آماده‌سازی قهوه قدرت کمتر یا بیشتری دارند. علما به این نتیجه رسیده‌اند که یک قهوه‌ی معمولی آنتی‌اکسیدان بیشتری دارد تا مثلا آب انگور، بلوبری یا پرتقال.

مطالعاتی که در سوئیس انجام شده نشان می‌دهد که قهوه میزان بیشتری پلی‌فنول دارد تا چای سبز یا کاکائو. بنا بر این مطالعه، یک فنجان قهوه چهار برابر یک فنجان چای سبز پلی‌فنول دارد. ممکن است از خودتان بپرسید پلی‌فنول از کجا می‌آید و چه کار می‌کند؟ خب پلی فنول‌ها بیشتر در ترکیبات میوه‌ها، سبزیجات، قهوه، چای، آجیل، حبوبات و غلات پیدا می‌شوند و خطر ابتلا به بیماری‌‌های قلبی و سرطان را کم می‌کنند.

کاهش خطر پارکینسون، سلامت کبد 
شواهد قابل توجهی وجود دارد که می‌گوید مصرف روزانه‌ی قهوه در حد معمول، خطر بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد. نوشیدن قهوه همچنین از سیروز کبدی جلوگیری می‌کند، به ویژه سیروز الکلی. مطالعه‌ای نشان داده که هر فنجان قهوه در روز، خطر سیروز الکلی را ۲۲ درصد پایین می‌آورد. نوشیدن سه فنجان قهوه در روز یا بیشتر، از پیشرفت هپاتیت C نیز جلوگیری می‌کند.

کاهش شکل‌گیری سنگ کیسه صفرا و سنگ کلیه
شواهدی وجود دارد دال بر این که قهوه‌نوشی مانع شکل‌گیری سنگ کیسه‌ی صفرا در مردان و زنان می‌شود. مطالعات نشان داده افرادی که عادت قهوه‌نوشی روزانه دارند، ۲۵ درصد کم‌تر به این مشکل دچار می‌شوند. مصرف قهوه خطر شکل‌گیری سنگ کلیه را هم کاهش می‌دهد. ۲۴۰ میلی‌لیتر قهوه در روز، خطر سنگ کلیه را ۱۰ درصد پایین می‌آورد.

کاهش خطر ابتلا به نقرس و بالارفتن بهره‌وری کاری
میزان بالای اسید اوریک در خون هم می‌تواند نقرس بیاورد هم سنگ کلیه. نوشیدن یک تا سه فنجان قهوه در روز این خطر را تا ۸ درصد کم می‌کند، و نوشیدن چهار تا پنج فنجان قهوه در روز این خطر را در مردان تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد.
قهوه یکی از معروف‌ترین محرک‌هاست. تحقیقات زیادی از تأثیر مثبت قهوه بر هوشیاری، تمرکز و شب‌زنده‌داری حکایت می‌کند. قهوه توانایی پردازش اطلاعات را هم بالا می‌برد. این تأثیر را دیگر همه‌ی ما از بریم، مخصوصا آن بخش شب‌زنده‌داری‌اش را!

پیشگیری از دیابت نوع ۲ و آسیب‌های شبکیه
قهوه یکی از عوامل قدرتمند پیشگیری از دیابت نوع ۲ به شمار می‌آید. انجمن مطالعات سلامت امریکا اعلام کرده که نوشیدن میزان معمولِ قهوه، خطر دیابت نوع ۲ را در زنان جوان و میان‌سال کاهش می‌دهد. که تأثیر را بیشتر نتیجه‌ی میزان بالای برخی آنتی‌اکسیدان‌ها می‌دانند تا خود کافئین. زمان نوشیدن قهوه هم مهم است. ثابت شده که قهوه اگر ظهر نوشیده شود خاصیت ضد دیباتی آن بیشتر است تا زمان‌های دیگر روز. قهوه هم‌چنین از انحطاط شبکیه‌ی چشم جلوگیری می‌کند.

کنترل آسم یا تنگی نفس و پیشگیری از آلزایمر
برخی مطالعات ثابت کرده‌اند که قهوه به کنترل بیماری آسم کمک می‌کند و در مواقعی که دارو در دسترس نباشد، درمان خوبی برای حمله‌های آسم است. کافئین به دلیل نسبتی که با تئوفیلین دارد، یکی از عناصر دارویی آسم به شمار می‌رود. گذشته از این‌ها، در چندین پژوهش، با مقایسه‌ی قهوه‌نوشی متعادل (تقریبا روزانه دو فنجان) و قهوه‌نوشی سبک (کمتر از یک فنجان)، معلوم شده شده آن‌هایی که در سال‌های میانه‌ی زندگی خود قهوه‌ی بیشتری می‌نوشند، بعدها کمتر در معرض بیماری آلزایمر قرار می‌گیرند.

تا اینجا که همه‌چیز خوب بود!

هنرش جمله بگفتی ضررش نیز بگو… طاقتش را داریم!

زیاده‌روی در مصرف قهوه برای افرادی که مستعد برخی بیماری‌ها هستند ضررهایی جدی به همراه دارد. با این حال آن‌هایی که تعادل را حفظ کنند مرگشان زودتر از باقی آدم‌ها نخواهد بود. خودتان رعایت کنید!

بیماری‌های قلبی و افزایش کلسترول خون
ارتباط بین قهوه و بیماری‌های قلبی بارها مورد تحقیق و مطالعه قرار گرفته است که نتایج آن همواره مورد بحث و جدل دانشمندان مختلف بوده است. در واقع اغلب این مطالعات نتوانسته‌اند ثابت کنند که مصرف قهوه خطر بیماری‌های قلبی را به طور قابل توجه افزایش می‌دهد بلکه مهم‌ترین شواهد حاکی از ارتباط میان قهوه و مشکلات عروق کرونر در برخی پرونده‌های مورد مطالعه بوده است.

قهوه ترکیبی است از عناصری که هم برای قلب فایده دارند و هم ضرر. از یک سو قهوه‌ی فیلتر نشده به دلیل وجود ترپن‌ها خطر مشکلات کرونری را بالا می‌برد. از سوی دیگر قهوه‌نوش‌های میانه‌رو از مزایای آنتی‌اکسیدان‌ها برای قلب بهره‌مند می‌شوند. علاوه بر این‌ها میزان بالای قهوه باعث بالا رفتن ماده‌ای در خون به نام هموسیستئین می‌شود که افزایش این ماده بیماری‌های عروقی را به دنبال دارد. مصرف سنگین قهوه‌ی جوشیده (boiled coffee) میزان LDL خون را بالا می‌برد که همه‌اش زیر سر قهوه‌ی فیلترنشده‌ی سرشار از ترپن است.

فشار خون و پوکی استخوان
با این که مصرف قهوه تأثیر چندانی بر پرتنشی خون (هایپرتنشن) ندارد، اما ثابت شده که ممکن است فشار خون را بالا ببرد. افراد مستعد هایپرتنشن احتمالا بیشتر در معرض این خطر قرار دارند اما افراد غیرمستعد نیز دچار افزایش فشار خون، ولو گذرا و موقتی می‌شوند.

حواستان باشد! قهوه مانع جذب کلسیم می‌شود به همین دلیل شاید منجر به کمبود کلسیم شود. مصرف سنگین قهوه (۴ فنجان، یعنی ۶۰۰ میلی‌لیتر یا بیشتر در روز) به تدریج فرد را دچار پوکی استخوان می‌کند، به ویژه خانم‌هایی که مصرف کلیسم کمی دارند.

اختلال خواب و سوزش معده
کافئینِ بیش از حد سیستم عصبی را دچار تحریکِ بیش از حد می‌کند. مصرف سنگین قهوه زمان و کیفیت خواب را مختل می‌کند. با این حال تفاوت‌های فردی بسیاری در این زمینه وجود دارد. خیلی‌ها هستند که غروب قهوه می‌خورند و هیچ مشکلی با خوابیدنِ شب خود ندارند. اما هستند افرادی که تحریک کافئین در آن‌ها تنها کمی قبل خواب اتفاق می‌افتد و به این راحتی‌ها نمی‌توانند بخوابند. بعضی افراد هم بعد نوشیدن قهوه دچار سوزش معده می‌شوند. قهوه ریفلاکس (بازگرداندن اسید) معده می‌آورد اما این موضوع هیچ ربطی به اختلال در هضم وگوارش ندارد.

کم شدن آب بدن، روماتیسم مفصلی
کافئین موجود در قهوه تا حدودی مُدر است که می‌تواند گلاب به رویتان موجب تکرر ادرار شود. اما این موضوع کم‌اهمیت را با نوشیدن کافی آب می‌شود حل کرد؛ بهانه دستشان ندهیم. قهوه‌ی بدون کافئین ممکن است خطر روماتیسم مفصلی را افزایش بدهد. پژوهشگران می‌گویند جدا از این که بود و نبود کافئین موجب این مشکل می‌شود یا نه، یک چیزی در فرآیند آماده‌سازی قهوه‌ی بدون کافئین هست که روماتیسم مفصلی را تشدید می‌کند، شاید حلال‌های صنعتی.

نیز بخوانید ~ پایان جدال قهوه و بارداری؟

در نهایت این که مهم کمیت است و کیفیت
میزان متعادلی از قهوه (۳ یا ۴ فنجان در روز که دارای ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین است) معمولا برای هیچ‌کسی خطری ندارد. اما برخی افراد مثلا آن‌هایی که فشار خون، پوکی استخوان و مشکلات قلبی دارند و نیز زنان باردار و بچه‌ها و کهنسالان ممکن است در معرض خطرات احتمالی قهوه باشند.

به هر حال قهوه هم خطرش کم‌تر است و هم مزایای بیشتری دارد تا نوشیدنی پرشکری مانند نوشابه. جمع‌بندی شما از این مطالب چه بوده؟ خطرش بیشتر است یا فایده‌اش؟