آیکافی – انستیتو ملی اسپرسوی ایتالیا میگوید ۲۵ گرم قهوهی استخراجشده از ۷ گرم پودر ِ قهوهی کاملا آسیابشده که با عبور تحت ِ فشار ِ آب ِ ۸۸ درجه با فشاری معادل ۹ بار بهدست آمده باشد؛ اسپرسو خوانده میشود. اما این آب ِ ۸۸ درجه چطور از روی پودر قهوه عبور میکند؟ درست در لحظهی همآغوشی آب با قهوهی فشرده شده درون پورتافیلتر چه اتفاقی میافتد؟ ریزدانههای قهوه چطور آن عطر و رایحهی جادویی خود را به دست آب میسپرند تا یک شات اسپرسوی اصیل طی جریانی عسلی روانهی فنجان شود؟
ایدهی ساخت پورتافیلترهای شفاف برای نمایش جزئیات آنچه در طی فرایند عصارهگیری (extraction) رخ میدهد همواره دغدغهی طراحان صنعتی و خورههای قهوه بوده است. در عمل بعید بهنظر میرسد بشود پورتافیلتری ساخت که از مواد شفاف درست شده باشد و در عین حال بتواند دمای بالا و فشار زیادی که زیر گروپ به آن وارد میشود را تحمل کند. اما مهندسان عاشق اسپرسو ناامید نشدهاند و آستینها را بالا زدهاند و پورتافیلترهایی درست کردهاند که شفاف است و بهخوبی چگونگی درگیر شدن آب با قهوه را حین عصارهگیری اسپرسو بهتصویر میکشد. در ادامه به معرفی تعدادی از این پورتافیلترها خواهیم پرداخت.
امیر خسروی در تهیهی این مطلب به آیکافی کمک کرده است.
در یکی از اولین تلاشها در سال ۲۰۱۲ شرکت ایتالیایی لاسپازیاله ویدیویی بحثبرانگیز منتشر کرد که در آن عبور آب با فشار ۹ بار از روی پودر قهوه بهنمایش درآمد. در این ویدیوی ۲۳ثانیهای که با نام “عصارهگیری صحیح” در کانال یوتیوب لاسپازیاله منتشر شد، لحظهی تولد یک شات اسپرسو را با سرعتی واقعی و در پسزمینهای روشن بهوضوح میبینیم:
در ماه می امسال استفان سویینی طراح اهل سیاتل پورتافیلتر شفافی با استفاده از اکریلیک و فلز و چسبهایی مقاوم در برابر حرارت بالا درست کرد و از عصارهگیری با دوربین حرفهای فیلم گرفت. در تصاویر اسلوموشن ویدیوی سویینی، جزئیات بیشتری از لحظهی تولد اسپرسو دیده میشود:
در ویدیویی دیگر وبلاگنویسی اهل آمستردام اسپرسوگیری را با سرعتی ۵۰٪ سرعت واقعی و با پورتافیلتری ساختهشده توسط سویینی روی یک اسپرسوساز لاپاوونی بهتصویر میکشد:
انستیتو ملی اسپرسوی ایتالیا …. درست در لحظهی همآغوشی آب با قهوهی فشرده شده …. ریزدانههای قهوه چطور آن عطر و رایحهی جادویی خود …. شات اسپرسوی اصیل طی جریانی عسلی … فقط توی همین پاراگراف اول با روح و جان ه ما بازی کردید …. سپاس از این اطلاعات خوب و نثر روان و زیبا ….