گسترش ویروس کویید ۱۹ سوای از آسیب‌هایی که به زندگی روزمره و بسیاری از کسب‌وکارها وارد کرده، در بین متخصصان آنالیز حسی نیز نگرانی‌های مضاعفی ایجاد کرده است. طی هفته‌های اخیر گزارش‌های متعددی منتشر شده مبنی بر از دست رفتن حس بویایی و چشایی بیمارانی که به کرونا مبتلا شده‌اند.
آیکافی – از دست دادن حس بویایی و چشایی در کنار تب، سرفه و تنگی نفس، به‌عنوان یکی از علائم ابتلا به کویید ۱۹ معرفی شده است. متخصصان گوش و حلق و بینی از مقامات بهداشتی کشورها خواسته‌اند تا تغییرات آستانه‌ی بویایی و چشایی را نیز به‌عنوان علائم ابتلا به ویروس کرونا به رسمیت بشناسند. آنوسمی یا نابویایی به از دست دادن حس بویایی در فرد گفته می‌شود که علت آن التهاب در مخاط بینی و بسته شدن مجاری بینی و یا بیماری مادرزادی‌ست.
بنابر گزارش‌ها، علائم ابتلا به آنوسمی در درصد بسیار بالایی از افرادی که تست کرونای‌شان مثبت اعلام شده، دیده شده است.
ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی به ایرنا گفت: «ویروس جدید کرونا که امسال شایع شده، نوع جهش‌یافته‌ی ویروس کروناست که سرایت بالاتر و تعداد مرگ و میر بیشتری هم دارد. ویروس قدیمی کرونا هم در مواردی به سیستم عصبی آسیب می‌رساند و بیمارانی را در سال‌های قبل داشتیم که دچار نابویایی یا مشکل چشایی بودند.»
به گفته‌ی انجمن پزشکی گوش و حلق و بینی بریتانیا در کشورهایی با آمار بالای ابتلا به بیماری ویروس کرونا مانند کره جنوبی، چین، ایتالیا، ایران و فرانسه، تعداد قابل‌توجهی از مبتلایان به عفونت SARS-CoV-2 یا ویروس کرونا، به کم‌بویایی (هیپوسمی) دچار شده‌اند.
کلر هاپکینز رئیس انجمن راینولوژی بریتانیا به نیویورک تایمز گفت: «کم‌بویایی یا نابویایی یکی از علائم ابتلا به ویروس کروناست و هدف ما، افزایش آگاهی نسبت به این موضوع است.»
به گزارش وب‌سایت کامیونی‌کافه نزدیک به دو-سوم مبتلایان به کووید ۱۹ در آلمان دچار نابویایی شده‌اند. همچنین در کره جنوبی که در مقایسه با دیگر کشورها تعداد تست‌های بیشتری از بیماران می‌گیرد، گزارش شده ۳۰درصد از مبتلایان قطعی به کووید ۱۹، حس بویایی و چشایی خود را از دست داده‌اند.
آکادمی پزشکی گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن در آمریکا در یادداشتی به اعضای آمریکایی‌اش نوشته: «اگر بیماری با نشانه‌های از دست رفتن یا کاهش حس بویایی و شنوایی به پزشک مراجعه کند و هیچ‌گونه بیماری تنفسی مانند آلرژی، یا عفونت حاد یا مزمن سینوسی (سینوزیت) نداشته باشد، پزشک باید احتمال ابتلا به کویید ۱۹ را در نظر گرفته و به بیمار توصیه کند که خود را قرنطینه کرده و تست کرونا بدهد.»
اریک هولبروک استاد دانشگاه پزشکی هاروارد در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: «هنوز با قطعیت نمی‌توانیم بگوییم که التهاب یا آسیب اعصاب بویایی ناشی از ویروس کرونا به کاهش یا از دست رفتن کامل حس بویایی منجر خواهد شد.» او که تحقیقاتش بر درمان نابویایی متمرکز است ادامه می‌دهد: «کاهش یا از دست رفتن حس بویایی می‌تواند ناشی از عفونت فراگیر این ویروس در بدن باشد. التهاب ناشی از ویروس ممکن است اعصاب را به‌طور موقت غیرفعال کرده یا مانع از راه‌یافتن بوها به بینی شود.»
با آن‌که فرضیه‌ی نابویایی ناشی از کرونا هنوز در مراحل اولیه است، اما شواهد برای اثبات این فرضیه در حال شکل‌گیری‌اند. به‌طور مثال پژوهشی به سرپرستی پروفسور ساندیپ روبرت داتا استاد نوروبیولوژی انستیتو بلاواتنیک در دانشگاه پزشکی هاروارد (HMS) انجام شده که بنا بر نتایج آن، انواعی از سلول‌های حفره‌ی بینی شناسایی شده‌اند که احتمالا در برابر عفونت ویروس کرونا آسیب‌پذیر هستند. درک علت از کار افتادن حواس در اثر ابتلا به بیماری کووید ۱۹ اهمیت بسیار زیادی دارد، از آن جهت که نه تنها به بیماران علت ابتلا به نابویایی را توضیح می‌دهد، بلکه احتمال بهبود این اختلال را نیز برای بیمار روشن می‌کند. دکتر داتا توضیح می‌دهد: «به نظر من این‌که چطور ویروس SARS-CoV-2 به سیستم بویایی حمله می‌کند، در طراحی درمان‌های آتی به‌منظور تسریع بهبود به‌کار خواهد آمد.
در بین بیماران مبتلا به اختلال نابویایی، از کار افتادن حس چشایی نیز گزارش شده است. از آن‌جا که هر دو حس بویایی و چشایی به‌طور توامان در دریافتی که ما از طعم‌ها داریم درگیر می‌شود، شناسایی تفاوت این علائم در بین مبتلایان بسیار دشوار است. دکتر هولبروک می‌گوید: «البته کاهش یا از دست رفتن حس بویایی می‌تواند ناشی از دیگر عفونت‌های دستگاه تنفسی مانند آنفلوانزا باشد.» او ادامه می‌دهد: «بنا بر گزارش‌ها در مورد کویید ۱۹، ظاهرا ناتوانی بعضی از بیماران در دریافت بوها در کمتر از دو هفته از بین رفته است.»
رزم‌پا استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین گفته در موارد گذشته پس از بررسی متوجه می‌شدیم که این عوارض بعد از مدتی خود‌به‌خود و بدون عوارض جدی خوب می‌شد.
نایب رئیس انجمن راینولوژی ایران اضافه کرد: «در مواردی هم برای درمان نابویایی یا اختلال چشایی در افراد مبتلا به ویروس کرونا برای آن‌ها مکمل «روی» یا مولتی‌ویتامین حاوی ویتامین آ تجویز می‌کردیم و در مواردی نیز کورتن تجویز می‌شد تا التهاب بینی بر طرف شود؛ اما در مورد ویروس کرونای جدید چون مانند ویروس ایدز عمل می‌کند و به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رساند، تجویز کورتن برای این بیماران در دوره بیماری کووید ۱۹ ممکن است خطرناک باشد.»
رزم‌پا ادامه داد: «در مورد ویروس کرونای قدیمی یا ویروس‌هایی که در گذشته موجب سرماخوردگی و متعاقب آن نابویایی می‌شدند معمولا نابویایی بعد از سه هفته، یک ماه یا حداکثر یک سال برمی‌گشت اما اگر بعد از یک سال نابویایی بر طرف نمی‌شد دیگر درمانی نداشت و بویایی بر نمی‌گشت.»
نابویایی و کم‌بویایی به‌علت ابتلا به ویروس کرونا به موضوعی داغ در بین پزشکان و محققان تبدیل شده است. با این‌حال هولبروک می‌گوید: «هنوز چیزی به‌صورت قطعی مشخص نیست. ما نمی‌دانیم مبتلایان به کویید ۱۹ با چه احتمالی به نابویایی دچار می‌شوند.» او می‌گوید تحقیقاتی در بیمارستان‌های بوستون در حال انجام است تا مشخص کند آیا اختلال نابویایی و کم‌بویایی می‌تواند به‌عنوان یکی از علائم کویید ۱۹ معرفی شود یا خیر.
درمان نابویایی چیست؟
رزم‌پا گفته در صورتی که نابویایی برنگردد، یک تمرین برای بازتوانی بویایی، نوعی فیزیوپراپی بویایی است که فرد در طول روز چندین بار برخی بوهای مختلف را مانند قهوه یا گل بو بکشد.
