تغییر لوگوی گوگول به مناسبت زادروز کاشف کافئین
اگر جمعه گوگول را باز میکردید میدیدید که این موتور جستوجوی محبوب، لوگوی اصلی خود را به مناسبت تولد کاشف کافئین تغییر داده است.
آیکافی – به این تغییرات موقتی لوگو، گوگل دودل (Google Doodle) گفته میشود. گوگول جمعه هشت فوریه به مناسبت ۲۲۵امین زادروز فرایدلیب فردیناند رانژ (Friedlieb Ferdinand Runge) شیمیدان آلمانی کاشف کافئین لوگویش را به تصویری کارتونی از این دانشمند تغییر داد.
رانژ بیش از هرچیز به خاطر کشف مادهی شیمیایی فعال موجود در قهوه یعنی کافئین شناخته شده است. او هشت فوریهی ۱۷۹۵ نزدیکیهای هامبورگ به دنیا آمده و از دوران نوجوانی شیفتهی کشف و کار علمی بود.
نتایج یکی از تحقیقهای رانژ بر عصارهی گیاه شابیزَک یا بلادونا توجه ادیب و محقق سرشناس آلمانی یوهان ولفگانگ فون گوته را به خود جلب کرد. رانژ تاثیر عصارهی این گیاه بر مردمک چشم را بررسی کرده بود و دریافته بود مصرف آن باعث گشاد شدن مردمک میشود.
گوته که از توانایی علمی رانژ در سن پایین شگفتزده شده بود از او خواست تا ساختار شیمیایی قهوه را بررسی کند. نتیجهی این پژوهش کشف کافئین در سال ۱۸۱۹ بود.
رانژ بعدها مدرک دکترایاش را از دانشگاه وروتسواف (به لهستانی: Wrocław و به آلمانی: Breslau) در جنوب غربی لهستان گرفته و همانجا مشغول به تدریس شد. در طی سالیان او دو کتاب در زمینهی جداکردن مواد شیمایی با تکنیک کروماتوگرافی کاغذی (paper chromatography) نوشت.
افزون بر اینها رانژ را به واسطهی کارش روی رنگهای شیمیایی میشناسند. او پس از ترک شغلش به عنوان استاد دانشگاه در سال ۱۸۳۱ در یک شرکت مواد شیمیایی استخدام شد و به مطالعهی رنگهای شیمایی پرداخت. در کنار یافتن شیوههای نوین رنگآمیزی پارچه، رانژ ساختار شیمیایی بسیاری از رنگها را بررسی کرد. او همچنین کاشف فنول یا کربولیک اسید بوده که از آن به عنوان گندزدا استفاده میشود. رانژ راهی برای جدا کردن شکر از عصارهی چغندر (یا لبو) هم کشف کرد.
رانژ ۲۵ مارس ۱۸۶۷ درگذشت ولی به واسطهی خدمات عظیماش به دانش شیمی در یادها زنده خواهد ماند.
توضیح: در بعضی منابع فارسی Runge کاشف کافئین را بهصورت «رونده» املا کردهاند. اما ظاهرا تلفظ صحیح این نام «رانژ» است.