قهوه کنگو قربانی ناآرامیهای سیاسی
قهوه کنگو پس از سی سال جنگ و آشوب داخلی جان تازهای گرفته و بهتدریج در مسیر رشد و ثبات حرکت میکند.
آیکافی – کنگو سال دست به گریبان جنگ و ناآرامیهای داخلی بوده. هرجومرج و خونریزی تمام جلوههای زندگی و کسبوکار در این کشور زیبای آفریقایی را زمینگیر کرده. صنعت قهوهی کنگو هم از این آشوب مستثنا نبوده است.
آشوبهای داخلی کنگو شدیدا کشاورزی کنگو و صنعت قهوهی این کشور را تحتتاثیر قرار داده، کشاورزی و صنعتی که بخش بزرگی از مردمان این سرزمین برای ادامهی زندگیشان به درآمدهایش وابستهاند.
بسیاری بر این باورند که صنعت قهوه میتواند نقش چشمگیری در نوسازی کنگو ایفا کند و یکی از موتورهای پیشرانهی اقتصاد این کشور باشد. کنگو ۸۰ میلیون هکتار زمین قابلکشت دارد و با توجه به ظرفیت کشاورزیاش روزگاری یکی از منابع اصلی موادغذایی آفریقا بوده است.
نزدیک به ۱۱هزار مزرعهی قهوه در کنگو هست که هر دو گونهی ربوستا و عربیکا در آن کشت میشود.
قهوهی ربوستا بیشتر در نواحی شمالی کشور مانند ایسیرو (Isiro) در استان هاوت اوله (Haut-Uele Province) و دشتهای اوبانگی (Ubangi)، اوله (Uele)، کیوو (Kivu)، کاسای (Kasai) و بس-کنگو (Bas-Congo) کشت میشود.
گونهی عربیکا که سهم ۲۰درصدی در تولید قهوهی کنگو دارد بیشتر در ارتفاعات کیوو (Kivu) و ایتوری (Ituri) پرورش داده میشود.
عمدهی مزارع قهوهی کنگو در استان کیوو قرار دارند. متخصصان قهوه بر این باورند که کیفیت بالای قهوهای که در این منطقه پرورش داده میشود میتواند فرصتی برای احیای اقتصادی در اختیار این کشور جنگزده قرار دهد. نیویورک تایمز سال ۲۰۱۷ گزارش داد که با توجه به ظرفیت بالای صنعت قهوه در کنگو این کشور میتواند در آینده تبدیل به یکی از تولیدکنندگان اصلی قهوهی آفریقا شود.
شخصیت طعمی قهوه کنگو
قهوه کنگو طعمی شیرین و شفاف با رایحهی میوه دارد و همچون محصول باقی کشورهای منطقه دریاچههای بزرگ آفریقا دارای طعمی قوی، خوشرایحه و گاهی شیرین است.
عمدهی قهوهی کنگو محصول بوتههای قهوهی بوربون (Bourbon) است که بهصورت فرآوری شسته (Washed) یا خیس (Wet) عملآوری شدهاند. البته برخی کشاورزان از شیوهی فرآوری طبیعی (Natural Process) هم استفاده میکنند.
قهوهی کنگو تنواری (body) بالا، رایحهی عمیق توت و عطری یادآور پرتقال ماندارین دارد.
صادرات قهوه کنگو در کشاکش جنگ
در سال ۱۹۸۹ صادرات سالانهی قهوهی کنگو به بیش از ۱۱۹ هزار تن رسیده بود ولی آتش جنگ داخلی در سالهای ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ این صنعت در حال رشد را نابود کرد. بهطوری که تولید و صادرات قهوهی کنگو بین سالهای ۱۹۹۴ و ۲۰۰۳ افت چشمگیری کرد. آفات گوناگون همچون Coffee wilt disease هم صدمهی جدی به این صنعت زد.
پس از امضای پیمان صلح میان طرفین درگیر در جنگ داخلی در سال ۲۰۰۲ صنعت قهوهی کنگو جان دوبارهای گرفت و میزان تولید در سال ۲۰۰۳ از حدود ۳۲ هزار تن به ۴۰ هزار تن رسید.
کشاورزان قهوهی کنگو محصولشان را در گونیهای ۶۰ کیلویی بستهبندی میکنند. در سال ۲۰۰۶ میزان تولید قهوهی کنگو به ۱۰۰هزار گونی قهوه عربیکا و ۴۷۰هزار گونی قهوه ربوستا رسید.
سال ۲۰۱۲ دولت کنگو با سرمایهگذاری ۱۰۰ میلیون دلاری برنامهای برای احیای صنعت قهوه بهراه انداخت. هدف این برنامه افزایش تولید قهوهی کنگو به ۱۲۰هزار تن تا سال ۲۰۱۵ تعیین شده بوده. مستندات کافی برای سنجش میزان موفقیت این برنامه در دست نیست.
سازمان ریکولتو (Rikolto) میگوید با وجود آنکه تقاضا برای قهوهی تخصصی در جهان افزایش پیدا کرده، کشاورزان کوچک قهوهی کنگو هنوز از این بازار پرسود بیبهره هستند و سود اصلی به جیب دلالان میرود.
این سازمان میافزاید که مالیات بر صادرات یکی از مشکلاتی است که کشاورزان قهوهی کنگو با آن دست به گریبان هستند.
نبود زیرساختهای مناسب مانند جادههای استاندارد شبکهی توزیع برق و آب پاک در کنار ناامنی سیاسی و اقتصادی و ریسک بالای سرمایهگذاری در کنگو باعث شده شکل صنعت قهوه در این کشور از مزارع بزرگ که در دوران استعمار فراگیر بود به مزارع کوچک که هریک حدود ۱۰۰ بوتهی قهوه دارند تغییر کند.
این مزارع کوچک توانستهاند صنعت قهوه را در حاشیهی شرقی کشور زنده نگه دارند. این محدوده به واسطهی ارتفاع زیاد زمین، در کنار شرایط آب و هوایی مناسب و بارش کافی مکانی مناسب برای کشت قهوه است.
تا همین اواخر با توجه به مالیات بالای صادرات کشاورزی در کنگو بیشتر کشاورزان محصولاتشان را قاچاقی به کشورهای همسایه یعنی اوگاندا و روآندا میبردهاند و محصول از این کشورها و بدون ذکر نامی از کنگو صادر میشده.
در سالهای اخیر با حمایت سازمانهای جهانی و توجه مشتریان قهوهی تخصصی قهوهی کنگو جان دوبارهای گرفته. دورههای آموزشی متنوعی برای کشاورزان برگزار شده و ایستگاههای مدرن فرآوری قهوه برپا شده است.