بعد از مشکلات بسیار و دست و پنجه نرم کردن با آفات مختلف، کشاورزان قهوه السالوادور برای احیای این صنعت در این کشور کوچک آمریکای مرکزی به قهوه‌ی تخصصی رو آورده‌اند.
آیکافی – چند سال پیش آفات گیاهی به درختان قهوه‌ی السالوادور آسیب جدی زد و بسیاری از کارشناسان اقتصادی این کشور را نگران کرد. امروزه کشاورزانی چون آلبرتو فراچوتی (Alberto Ferracuti) با کشت قهوه تخصصی سعی دارند این صنعت را احیا کنند و بار دیگر روی پای خویش بایستند؛ گونه‌های قهوه‌ای که با نام‌های پرطمطراق‌شان هم‌چون بوربون، گیشا و پاکاس روز‌به‌روز در جهان محبوب‌تر و مطرح‌تر می‌شوند.
دانه‌هایی که بر درختچه‌های قهوه تخصصی در السالوادور به بار می‌آیند از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند. دانه‌هایی که طعمی خاص و دل‌نشین دارند و در کشورهای توسعه‌یافته چون ایالات متحده آمریکا به قیمت بالا فروخته می‌شوند. درآمد کشاورزان از فروش دانه‌های قهوه تخصصی تا دو برابر بیشتر از پولی است که از پرورش گونه‌های عادی می‌توانند به دست بیاورند.
حرکت کشاورزان السالوادور به سمت قهوه تخصصی این کشور کوچک را در سطح بین‌المللی صنعت قهوه سر زبان‌ها انداخته است. این در حالی است که سهم السالوادور از کل قهوه‌ی تولیدی در جهان بسیار اندک است و سال گذشته تنها ۷۴۰ هزار گونی قهوه در این کشور برداشت شده؛ یعنی کمتر از یک درصد تولید یک سال برزیل.
سهم قهوه تخصصی در تولید کل کشور با نرخ بالایی در حال افزایش است و به هم‌این سبب این تولیدکنندهی کوچک از نظر میزان باردهی روز‌به‌روز نقش پررنگ‌تری در بازار پرسود قهوه تخصصی دنیا پیدا کرده است.
داده‌های انجمن قهوه سالوادور نشان می‌دهد که سال گذشته قهوه تخصصی سهمی ۶۵ درصدی در کل صادرات السالوادور داشته. این انجمن هم‌چنین پیش‌بینی می‌کند سهم قهوه‌ی تخصصی در صادرات این کشور کوچک تا سال ۲۰۲۵، به بیش از ۸۰ درصد خواهد رسید.
خطر بیخ گوش کشاورزان
البته حرکت به سمت کشت قهوه تخصصی خالی از خطر نیست، زیرا گونه‌هایی که در این کشور کشت می‌شوند در خطر ابتلا به گونه‌ای آفت به نام رویا (roya) هستند که حدود چهار سال پیش آسیب جدی به صنعت قهوه‌ی السالوادور وارد کرد و باردهی آن را ۶۰ درصد کاهش داد. رویا همان زنگ برگ قهوه (Coffee Leaf Rust) است.
متاسفانه خطر در کمین است زیر به تازگی موارد جدیدی از اشکال جدید زنگ برگ در کشور همسایه‌ی السالوادور یعنی هوندوراس شناسایی شده است.
فراچوتی و خانواده‌اش کشت‌زارهایی از قهوه به وسعت ۷۵ هکتار در مرکز و غرب السالوادرو دارند. او می‌گوید: «خیلی‌ها فکر می‌کنند که ما عقل‌مان را از دست داده‌ایم که داریم قهوه تخصصی کشت می‌کنیم.»
در بیشتر کشورهای آمریکای جنوبی عمده‌ی کشاورزان قهوه از کاشت گونه‌های تخصصی دوری می‌کنند و بیشتر دنبال بوته‌هایی هستند که باردهی بالایی دارند و در برابر زنگ برگ مقاوم‌اند. آمریکای جنوبی بزرگ‌ترین تولیدکنندهی قهوه‌ی جهان است و بیش از ۶۰ درصد قهوه‌ی مصرفی جهان در این قاره کشت می‌شود.
رویا نوعی قارچ است که از طریق هوا جا‌به‌جا می‌شود، در شرایط گرم و مرطوب خوب رشد می‌کند و به برگ‌ها می‌چسبد. این بیماری می‌تواند به بوته‌های قهوه آسیب بزند و حتی آن‌ها را بکشد.
این بیماری در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ تاثیر جدی بر میزان خروجی قهوه‌ی کشت شده در آمریکای مرکزی داشت به طوری که باردهی کل منطقه را ۱۰ درصد کاهش داد. السالوادور یکی از کشورهایی بود که بیش‌ترین ضربه را از شیوع رویا خورد و این کشور پس از گذشت چند سال هنوز به دوران اوج خود در تولید قهوه بازنگشته است.
کشاورزانی مانند فراچوتی با استفاده از تکنیک‌های بهتر کشاورزی و به کار بردن کودها و آفت‌کش‌های مناسب سعی دارند از درختچه‌های قهوه و به طبع از محصولات‌شان دربرابر شیوع احتمالی رویا در آینده دفاع کنند.
افرون بر این برخی از کشاورزان برنامه دارند هر ۱۰ تا ۱۲ سال درختچه‌های قدیمی‌شان را با درختچه‌های جوان‌تر جای‌گزین کنند. این در حالی است که در بسیاری از مزارع مرسوم است که یک درخت‌چه برای سال‌ها حفظ می‌شود. این اقدام با وجود هزینه‌بر بودن می‌تواند شانس مزارع برای مقاومت در برابر حمله دوباره‌ی آفات را افزایش دهد، زیرا کشاورزان باور دارند درختچه‌های جوان در برابر آفت مقاوم‌ترند.
سودآوری بالا
قیمت پایه‌ی قهوه در بازارهای جهانی سال گذشته حدود ۱.۲ دلار برای هر پاوند قهوه بود. این مبلغ به هزینه‌ی کشت در کشورهای کوهستانی چون السالوادور بسیار نزدیک است. افزون بر این هزینه‌ی کشت، پرورش و برداشت قهوه در مناطق کوهستانی و دارای تپه‌های با شیب زیاد از این هم بالاتر است زیرا در این مناطق قهوه باید با دست برداشت شود. همه‌ی این‌ها حاشیه‌ی سود کشاورزان را پایین می‌آورد.
این در حالی است که پرورش قهوه تخصصی می‌تواند برای کشاورزان به صورت چشم‌گیری سودآورتر باشد. برخی از صاحبان مزارع گزارش می‌کنند که توانسته‌اند قهوه‌ی تخصصی‌شان را با قیمتی حدود ۳.۵ دلار برای هر پوند بفروشند، بیش از ۲ دلار بالاتر از قیمت پایه‌ی جهانی.
البته کشت قهوه تخصصی برای پرورش‌دهنده دشواری‌های زیادی دارد و کشاورزان السالوادور به خوبی با این موضوع آشنا هستند. گیلبرتو بارونا (Gilberto Baraona) که خانواده‌اش بیش از چهار دهه است که در کار پرورش قهوه هستند می‌گوید پرورش و فروش قهوه تخصصی که درآمدی بالاتر از گونه‌های عادی دارد مانند ریختن پول در کیسه‌ی سوراخ است.
در موج گسترده‌ی شیوع رویا در السالوادور، بارونا ۷۵ درصد مزرعه‌اش را از دست داد. البته این اتفاق تلخ مانع ادامه‌ی کار او نشده و بارونا امروز درختچه‌های بوربون و پاکامارا را در ارتفاعات بالاتر پرورش می‌دهد. این تغییر محل کشت از این رو است که ترکیب هوای گرم در روز و سرمای شب احتمال ابتلای گیاهان به زنگ برگ را کاهش می‌دهد و محصولی با کیفیت بسیار بالا نیز به بار می‌آورد.
گونه‌ی بوربون برای اولین بار اوایل قرن نوزدهم به آمریکای جنوبی راه یافته. این گونه در قیاس با بسیاری دیگر باردهی بسیار کمی دارد ولی محصول نهایی آن در کافه‌های تخصصی مشتری‌های بسیار دارد.
موتوری پرتوان
شریل کینگان (Cheryl Kingan) مسئول خرید و فروش قهوه‌ی بوربون برای برشته‌کاری تخصصی کافه گرامپی در نیویورک است و از کشاورزان السالوادور قهوه‌ی بوربون سرخ می‌خرد. او می‌گوید قهوه‌ی این کشاورزان و طعم‌اش یادآور شیر، شکلات، فندق و مربای مرکبات است. او می‌افزاید کشاورزان السالوادر در حال آزمایش با زیرگونه‌های جدیدی هستند که طعم‌های شگفت‌انگیز و تازه در محصولات‌شان ایجاد می‌کند.
البته او بر این باور است که: «سال‌ها طول می‌کشد که نتایج این آزمایش‌ها به سودآوری برسند و تا آن موقع کشاورزان السالوادور از قهوه‌ی بوربون به عنوان موتوری قوی و پیش‌رانه‌ی کسب‌و‌کارشان استفاده می‌کنند.»
یکی از صادرکنندگان بزرگ قهوه‌ی تخصصی السالوادور ادواردو آلوارز می‌گوید کشاورزان تازه‌کار هر سال دانه‌هایی با ویژگی‌هایی نو به او نشان می‌دهند. او می‌افزاید: «کشاورزانی موفق‌اند و در شرایط سخت دوام می‌آورند که بازار قهوه تخصصی را که مبتنی بر کیفیت بالای محصول است هدف قرار می‌دهند.»
