فیکا، بازیافتن مزه زندگی در وقت استراحت
آیکافی – حتما شنیدهاید که میگویند یکی از بهترین لذتهای سفر امتحان کردن خوراکیهای جدید است. اگرچه مزههای دنیا تمامی ندارند و روش تهیهی غذا در هر سرزمینی میتواند کاملا متفاوت از جاهای دیگر باشد، اما این امتحان کردن خوراکیهای جدید یک جنبهی دیگر هم دارد که من به شخصه به آن علاقهی بیشتری دارم و آن امتحان کردن روش صرف آن است. در واقع غذاها و نوشیدنیها با رفتارهای اجتماعی گوناگونی همراه هستند که لذت آموختن آنها لذت سفر را دوچندان میکند.
فیکای سوئدیها یکی از تجربههاییست که باید در سفرتان به این کشور حتما امتحان کنید. از دو نفر تا جمعی بزرگ، هر نفر را با یک فنجان قهوه و یک نوع شیرینی میبینید در حالی که به گفتگو نشستهاند و از این همنشینی لذت وافر میبرند. بهصورت تحتالفظی به آن «وقت استراحت برای نوشیدن قهوه به همراه شیرینی» میگویند؛ شاید معادل همان زمان استراحت کوتاه که آمریکاییها از جایشان بلند میشوند، به سراغ دستگاه قهوهساز میروند، دکمهای را فشار میدهند و با یک لیوان کاغذی محتوی قهوه به سر میز کارشان برمیگردند. ولی فیکا چیزی بیش از یک coffee break است. فیکا یک رفتار اجتماعیست که آدمها را دور یکدیگر جمع میکند تا برای دقایقی هم که شده از فضای کار و اتفاقات روزمره فاصله بگیرند و با دوستان، خانواده یا همکاران خود معاشرت کنند.
آیا میدانستید سرانه قهوهنوشی در کشورهای اسکاندیناوی بیش از تمام دنیاست؟ در سوئد مصرف قهوه به نسبت جمعیت، از کشورهایی که برای مصرف قهوه معروفند، مثل آمریکا، فرانسه، ایتالیا و آلمان، بالاتر است. بنابراین عجیب نیست که عادت قهوهنوشی خاصی هم در این منطقه بهوجود آمده باشد. اغلب قهوهای که برای فیکا مصرف میشود قهوهی جاواست، و شیرینیهای متنوعی این رسم قدیم را همراهی میکنند. در واقع در زمانهای قدیم، هفت نوع شیرینی و بیسکویت متفاوت به همراه قهوه که در بهترین سرویس چینی خانه سرو میشد، اجزای مهم فیکا را تشکیل میدادند. اگر انواع شیرینی کمتر از هفت نوع بود، به صاحبخانه برچسب خسیس بودن میزدند و اگر بیش از این تعداد بود، معلوم میشد که صاحبخانه میخواهد فخرفروشی کند!
فیکا مهمانی کوچکیست که نیازی به دعوت و هماهنگی ندارد. سوئدیها فقط نیاز دارند که اسم رمز را بگویند: «هی، برویم فیکا!» یا «با یک فیکا چطوری؟» و همین کافیست که کارشان را بگذارند و به نزدیکترین کافه بروند تا از بین انواع شیرینیها، ساندویچها یا حتی میوهها چیزی را برای خوردن در کنار قهوهشان انتخاب کنند. حتی ساعت ده صبح و سه بعدازظهر زمانیست که نمیشود کسی را پای میز کارش یا پای تلفن یافت. اینها ساعات غیررسمی فیکا در قاموس کار در سوئد هستند.
یک تفاوت دیگر که میشود برای فیکا برشمرد این است که در این استراحت کوتاه، کسی در تلفنش شبکههای اجتماعی را دنبال نمیکند، لپتاپ کسی برای کار یا چک کردن ایمیلها باز نیست و این زمان بهطور مشخص به وقت گذرانی و گفتگو با دیگران میگذرد.
اما اسم فیکا از کجا آمده؟ فیکا در واقع همان جابهجاشدهی سیلابهای کلمهی کافی (kaffi) در زبان قدیم سوئدیست. fikapaus یا fikarast هم لغاتی هستند که برای این مراسم روزانه استفاده میشوند. حتی لغت fikabröd هم وارد زبان سوئدی شده که معنی نان فیکا میدهد و در واقع منظورش هر نوع شیرینی تنوری و پختهشده در فر است.
شاید بشود گفت فیکا همان گریز دلپذیر روزانه است که همهی ما به آن نیاز داریم. وقت کوتاهی برای خودمان تا از سرعت کار روزمره بکاهیم، لذتهای کوچک زندگی را قدر بدانیم و از معاشرت با اطرافیانمان لذت ببریم.