محسن آزادی
مدرس دوره مکانیک، تعمیر و نگه‌داری اسپرسوساز در آیکافی
پاسخ کوتاه به این سوال این است که: بستگی به دستگاه‌تان دارد. پس برای پی بردن به جواب، تا پایان این یادداشت با ما همراه باشید.
آیکافی – بیایید همین ابتدای راه، دستگاه‌های اسپرسوساز را به دو دسته‌ی کلی تقسیم کنیم: ۱) دستگاه‌های مجهز به سوئیچ فشار و ۲) دستگاه‌هایی با کنترل پی‌آی‌دی (PID). دقت داشته باشید که این تقسیم‌بندی ارتباطی به سینگل بویلر یا مولتی بویلر بودن اسپرسوساز ندارد. مثلا ممکن است دستگاهی سینگل بویلر و مجهز به پی‌آی‌دی باشد. ابتدا در مورد دستگاه‌های بدون پی‌آی‌دی که با سوئیچ فشار کار می‌کنند بحث کنیم.
اسپرسوسازهای دارای سوئیچ فشار و فاقد پی‌آی‌دی
در این دستگاه‌ها وظیفه کنترل دما و فشار درون بویلر بر عهده یک قطعه مکانیکی است به آن سوئیچ فشار گفته می‌شود. این قطعه تا رسیدن به فشار مورد نظر، المنت دستگاه را با حداکثر توان روشن نگه می‌دارد و پس از رسیدن به فشارِ تنظیم شده، المنت را خاموش می‌کند. به‌طور مثال فرض کنید فشار بخار دستگاه را روی ۱/۳ بار تنظیم می‌کنیم. در این وضعیت، المنت دستگاه آن‌قدر روشن می‌ماند تا فشار به ۱/۳ بار رسیده و سپس سوئیچ فشار، المنت را خاموش می‌کند. بنابراین در این دستگاه‌ها المنت اسپرسوساز یا خاموش است یا روشن است و با حداکثر توان کار می‌کند. به این نوع کنترل، اصطلاحا «آن و آف» گفته می‌شود.
حال با توجه به مطالب بالا بیایید مصرف برق یک دستگاه اسپرسوساز دارای سوئیچ فشار و فاقد پی‌دی‌آی را در دو حالت مقایسه کنیم:
حالت اول: اسپرسوساز دیشب خاموش بوده؛ صبح به کافه آمده‌ایم و دستگاه را روشن می‌کنیم تا از حالت کاملا سرد، به فشار و دمای کاری مورد نظر برسد.
حالت دوم: اسپرسوساز آماده به کار است و از ساعت ۱۲ شب تا ۸ صبح آن‌را روشن نگه می‌داریم.
بیایید با انجام یک محاسبه‌ی ساده ببینیم در هر یک از این دو حالت، المنت دستگاه چه مدت زمانی روشن مانده و نتایج به دست آمده را با هم مقایسه کنیم.
در حالت اول، اگر ماشین اسپرسوساز نو و سلامت باشد، پس از حدود ۲۰ دقیقه دستگاه از حالت کاملاً سرد به فشار و دمای کاری تعیین‌شده می‌رسد. گفتیم که در دستگاه‌های مجهز به سوئیچ فشار، المنت دستگاه در تمام طول مدت ۲۰ دقیقه با حداکثر توان روشن است.
طبق آزمایش‌هایی که ما در آیکافی انجام داده‌ایم، در حالت دوم طی ۸ ساعتی که دستگاه روشن مانده، المنت دستگاه اسپرسو به صورت دوره‌ای حدود ۲۰ ثانیه روشن و حدود ۲۰۰ ثانیه خاموش می‌ماند. این بدان معناست که در هر ۲۲۰ ثانیه، المنت ماشین اسپرسو یک مرتبه خاموش و روشن می‌شود.
با یک محاسبه‌ی ساده مشخص می‌شود که در طول هر ساعت، المنت دستگاه حدود ۱۶ بار خاموش و روشن می‌شود. طبق این محاسبات در هر یک ساعت، المنت دستگاه در مجموع به مدت ۵ دقیقه کاملا روشن است. یعنی در طول هشت ساعت، المنت اسپرسوساز به مدت ۴۰ دقیقه با حداکثر توان کار می‌کند.
به یاد بیاوریم که در حالت اول، المنت دستگاه تنها ۲۰ دقیقه با حداکثر توان کار می‌کرد. بنابراین در حالت دوم، مصرف برق دستگاه دو برابر مصرف برق دستگاه در حالت اول است.
علاوه بر این در حالت دوم، سوئیچ فشار طی ۸ ساعت، ۱۲۸ مرتبه خاموش و روشن می‌شود که خود می‌تواند موجب مستهلک شدن این قطعه‌ی بسیار حیاتی شود. سوای از این‌ها، دغدغه‌های دیگری نیز هست مانند قطعی آب و نوسان ولتاژ برق که می‌توانند به صورت بالقوه به دستگاه آسیب بزنند.
بنابراین روشن نگه داشتن دستگاه‌های دارای سوئیچ فشار، به‌طور خلاصه به دلایل زیر در طول شب توصیه نمی‌شود:
- افزایش مصرف برق ناشی از روشن و خاموش شدن المنت
- روشن و خاموش شدن مکرر سوئیچ فشار و مستهلک شدن این قطعه
دسته‌ی اول یعنی اسپرسوسازهای دارای سوئیچ فشار را بررسی کردیم. حال بپردازیم به ماشین‌های مجهز به کنترل پی‌آی‌دی.
اسپرسوسازهای دارای سیستم PID
در چنین دستگاه‌هایی بسته به منطق طراحی سیستم پی‌آی‌دی، وقتی المنت روشن می‌شود، ضرورتا با حداکثر توان کار نمی‌کند. از طرف دیگر، اغلب دستگاه‌های دارای پی‌آی‌دی، حالتی تحت عنوان اکو مود (Eco Mode) یا حالت اقتصادی دارند که در این حالت، دستگاه با شرایط ویژه در وضعیت آماده به کار قرار می‌گیرد که می‌تواند مصرف برق کمتری داشته باشد. علاوه بر این، سوئیچ فشار جای خود را به قطعات الکترونیکی داده که استهلاک پایین‌تری در مقایسه با قطعات مکانیکی دارند. لذا در اسپرسوسازهای دارای پی‌آی‌دی، در صورت اطمینان از ثبات ولتاژ و عدم قطعی آب و نیز به شرط وجود قابلیت اکو مود، روشن نگه داشتن دستگاه در طول شب بلامانع است.
اسپرسوسازهایی مانند چیمبالی M27، لاسپازیاله S2، بتزرا B2016 و آستوریا Practic از جمله دستگاه‌های دسته‌ی اول یعنی اسپرسوسازهای دارای سوئیچ فشار هستند.
برای دستگاه‌های دسته‌ی دوم یعنی ماشین‌های مجهز به پی‌آی‌دی می‌توان به چیمبالی M39 و M100، سن‌رمو ورونا و کنتی X-One اشاره کرد.
چطور بفهمیم که دستگاه اسپرسوسازمان در کدام یک از دو دسته‌ی بالا قرار می‌گیرد؟
معمولا در بروشور دستگاه‌های اسپرسوساز، امکانات و تکنولوژی‌های به‌کار رفته در هر مدل توضیح داده شده است. شما همچنین می‌توانید از فروشنده‌ی دستگاه، درباره این موضوع پرس‌وجو کنید. اما اگر به هیچ‌کدام از این‌ها دسترسی نداشتید، خودتان هم می‌توانید بفهمید. در زمان روشن بودن دستگاه، می‌توانید به صدای اسپرسوساز گوش دهید و ببینید آیا آن بازه‌های زمانی ۲۰ و ۲۰۰ ثانیه‌ای قطع و وصل سوئیچ فشار را می‌شنوید یا خیر. همچنین می‌توانید بدنه‌ی دستگاه را باز کنید – البته اگر تخصصش را دارید – و به دنبال سوئیچ فشار بگردید.
در پاسخ به سوال این چالش که اولین بار در اینستاگرام آیکافی مطرح شد، خیلی‌ها به مساله‌ی رسوب‌گیری اشاره کرده بودند که به موضوع این چالش بی‌ارتباط است. پیش از این در مقاله‌ی زیر به موضوع رسوب‌گیری و تخلیه‌ی بخار اسپرسوساز اشاره کرده بودیم.
View this post on Instagram
