رشد روزافزون کافههای زنجیرهای در اروپای شرقی
در گوشهوکنار کشورهای اروپای شرقی از پراگ تا بخارست، شعبههای جدید استارباکس و مککافی (کافههای زنجیرهای مکدونالد) تاسیس میشوند و تعداد برندهای کافههای زنجیرهای در لهستان تا اکتبر ۲۰۱۷ شاهد رشد ۱۴ درصدی بوده، تقریبا دو برابر رشد میانگین قارهی اروپا.
آیکافی – اولین شعبهی کافههای زنجیرهای گرین کافه نرو (Green Caffe Nero) البته تحت نام پیشین آن یعنی گرین کافی (Green Coffee) حدود ۱۵ سال پیش در لهستان تاسیس شد.
در مصاحبهای با بلومبرگ، ادم رینگر (Adam Ringer) یکی از بنیانگذاران این شرکت میگوید، وقتی اولین شعبهی نرو را راه انداختهاند چنان از صنعت قهوه و زیر و بم آن دور بودهاند که مجبور شدهاند یک سری ویدیوی آموزشی دربارهی دم کردن قهوه بخرند، «و بعد رفتیم نمایشگاه قهوهی میلان و اولین تامینکنندهمان را آنجا پیدا کردیم.»
رینگر در حالی که در یکی از شعبههای نرو در ورشو نشسته به خبرنگار بلومبرگ میگوید: «وقتی ما شروع به کار کردیم بازار قهوه در لهستان دستنخورده و در مراحل اولیهی شکلگیریاش بود.»
بعد از دیداری در سال ۲۰۱۲ میان مدیرعامل کافی نروی بریتانیا (Caffè Nero) و رینگر مدیرعامل، ساختار شرکت لهستانی دچار تغییر و تحول بنیادین شد. تجربیات دو شرکت با هم درآمیخت و از این میان گرین کافی نرو (Green Caffe Nero) متولد شد. شایان ذکر است که کافه نرو سهامدار اصلی گرین کافی نرو است.
گرین کافی نرو امروزه ۵۸ شعبه دارد و ماهانه پذیرای نزدیک به ۸۰۰ هزار مشتری است. رینگر میگوید گرین کافه نرو برنامه دارد سالانه ۱۲ شعبهی جدید تاسیس کند.
موسسه پژوهشی الگرا (Allegra Strategies) تخمین میزند تعداد برندهای کافههای زنجیرهای در لهستان تا اکتبر ۲۰۱۷ شاهد رشد ۱۴ درصدی بوده، تقریبا دو برابر رشد میانگین قارهی اروپا.
البته این رشد منحصر به لهستان نیست و در گوشه و کنار کشورهای اروپای شرقی از پراگ تا بخارست، شعبههای جدید استارباکس و مککافی (کافههای زنجیرهای مکدونالد) تاسیس میشوند. با اینحال سلیقهی مردم در کشورهای مختلف متفاوت است؛ به ویژه در کشورهای جنوب شرقی اروپا که سالها سنت قهوهنوشی داشتهاند. ولی میان تمام کشورهای اروپای شرقی یک چیز مشترک است: اینها کشورهای به ظاهردست نخوردهای برای حضور و رشد کافههای زنجیرهای هستند.
بنا بر گزارشهای یورومانیتور اینترنشنال (Euromonitor International) بازار قهوهی اروپای شرقی در سال ۲۰۱۶، ۵.۳ درصد رشد کرد و ارزش آن به حدود ۷.۴۵ میلیارد دلار رسید. این در حالی است که نرخ رشد بازار قهوه در اروپای غربی در همان سال ۱.۸ درصد بوده. البته ارزش بازار قهوه در اروپای غربی تقریبا سه برابر اروپای شرقی است.
نرخ رشد بالا در تقاضا برای قهوه و گرایش مردم به منابع متنوع برای خرید قهوه در کشورهای اروپای غربی این سرزمینها را به نقطهای درخشان در وضعیت راکد صنعت قهوه تبدیل کرده است. توسعه اقتصادی، افزایش دستمزدها و قدرت خرید مردم در این کشورها فرصتهای بسیاری برای کافههای زنجیرهای خلق کرده.
نمایندهی استارباکس در اروپای شرقی یعنی هولدینگ امرست (AmRest Holdings)، قصد دارد فعالیتهایش در این منطقه را ۲۵ درصد افزایش داده و حدود ۴۰ شعبهی جدید در این سرزمینها تاسیس کند.
بازاری قوی
جمهوری چک و مجارستان بازارهایی قهوی برای استارباکس هستند و این شرکت به تازگی وارد اسلواکی شده است. مدیرعامل امرست آدام مولاروک (Adam Mularuk) میگوید: «بازار کشورهای اروپای شرقی تقریبا اشباع نشده است. برای همین این بازارها پرتحرکتر هستند.»
رشد تقاضا برای قهوه در کشورهای اروپای شرقی تبدیل به موتور محرکی برای افزایش نرخ فروش در کل قاره شده است. در حالی که نرخ رشد فروش قهوهی سبز در اروپا ۴.۲ درصد بوده، سازمان جهانی قهوه رشد دو رقمی در لهستان، روسیه و جمهوری چک برای این محصول گزارش میکند.
سلیقههای مختلف
اروپای شرقی یک پارچه نیست و مردمان هر یک از کشورهای این منطقه ذائقهی منحصر به فرد خود را دارند. به عنوان مثال فرهنگ قهوهنوشی در لهستان بهشدت تحتتاثیر دولتهای کمونیستی بوده. در دوران شوروی، قهوه کالایی لوکس محسوب میشده و کافهنشینی منحصر به ردههای بالای متصل به حکومت. امروزه محبوبترین شیوه تهیهی قهوه در لهستان لاته است. از سوی دیگر مجارستانیها شدیدا از فرهنگ کافهنشینی وین تاثیر پذیرفتهاند و مردمان این سرزمین قهوهشان را سیاه ترجیح میدهند.
کمی شرقتر و در روسیه که بزرگترین بازار چای جهان است، تقاضا برای قهوه شاهد رشد چشمگیری بوده. با افزایش قیمت نفت، طبقهی متوسط روسیه در حال رشد است و درآمد متوسط شهروندان افزایش پیدا کرده. میان سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ بیش از هزار کافه در روسیه باز شده است.
البته همچنان سرانهی درآمد متوسط شهروندان اروپای شرقی برای خرید قهوه از کافه به صورت مکرر در قیاس با کشورهای اروپای غربی پایین است. به عنوان مثال با دستمزد متوسط ساعتی در هلند میتوان تنها یک فنجان کاپوچینو خرید در حالی که در بریتانیا با دستمزد پایهی ساعتی میتوان حداقل دو فنجان کاپوچیونو نوشید.
در بسیاری از کشورهای این منطقه در قیاس با باقی اتحادیهی اروپا، چای جایگاه بالاتری در قیاس با قهوه دارد. هر شهروند اروپای شرقی در ۲۰۱۶ سالانه حدود ۱.۸ کیلوگرم قهوه مصرف کرده که در مقایسه با سرانهی مصرف سالانهی ۳.۳ کیلویی در اروپای غربی بسیار پایینتر است. البته در نگاه فعالان صنعت قهوه، سرانهی مصرف کمتر به معنی فضای بیشتر برای رشد است.
مصرف قهوهی تخصصی در این کشورها نیز در حال رشد است. بیشترین نرخ رشد را مجارستان دارد ولی رشد تقاضا بری قهوهی تخصصی در لهستان نیز چشمگیر است. در لهستان تعداد کافههایی که قهوهی تخصصی میفروشند از یک کافه در سال ۲۰۱۰ به ۴۰ کافه در ۲۰۱۷ رسید.