حتما شنیده‌اید که می‌گویند هر چیز که خوار آید، یک روز به کار آید. سالانه در جهان کافه‌ها، رستوران‌ها و قهوه‌نوش‌های خانگی روی‌هم‌رفته حدود شش میلیارد تن تفاله قهوه تولید می‌کنند. خیلی‌ها تفاله‌ی قهوه را دور می‌ریزند؛ غافل از این‌که پسماند این نوشیدنی محبوب هزار یک کاربرد می‌تواند داشته باشد.
آیکافی – مقالات زیادی در همین آیکافی منتشر شده در باب فواید و استفاده‌هایی که تفاله قهوه می‌تواند داشته باشد. تهیه کود و کمپوست برای گیاهان، تهیه اسکراب بدن، لکه‌گیری از چوب، دفع بوی یخچال و خیلی از موارد دیگر. لیست کامل این روش‌های ساده را می‌توانید این‌جا ببینید.
ولی داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود. اخیرا دانشمندان ایتالیایی دریافته‌اند که می‌توان از تفاله‌ی قهوه در تصفیه آب استفاده کرد.
دانشمند ایتالیایی در زمینه علم مواد، دسپینا فراگولی و تیم تحقیقاتی‌اش بر روی ساخت ترکیب‌های نوین از مواد طبیعی کار می‌کنند. فراگولی و تیم‌اش به تازگی دریافته‌اند که ساختار شیمیایی قهوه به گونه‌ای است که می‌توان از آن برای جداسازی فلزات سنگین مانند سرب و جیوه از آب استفاده کرد.
سرب و جیوه دو عنصر از متداول‌ترین آلاینده‌های موجود در آب هستند که مسمومیت با آن‌ها برای انسان بسیار خطرناک است.
مسمومیت جیوه می‌تواند باعث آسیب‌های عصبی برگشت‌ناپذیر در مغز کودکان و یا علائمی نظیر بی‌حسی، از دست دادن تعادل و ضعف شنوایی یا بینایی در بزرگسالان شود. مسمومیت سرب می‌تواند منجر به کم‌اشتهایی، کم‌خونی، درد شکمی و عضلانی و فلج تدریجی بدن شود. هم‌چنین سرب ممکن است در بدن جایگزین کلسیم در ساختار استخوان شود، که ساختار استخوان را شکننده می‌کند.
پیش از این چند تیم از دانشمندان در طرح‌های مختلفی از تفاله‌ی قهوه برای تصفیه‌ی آب استفاده کردند، ولی شیوه‌های آن‌ها بسیار زمان‌بر و پر‌هزینه بوده است. در شیوه‌ی ابداعی دکتر فراگولی تفاله قهوه را ابتدا به شکل پودر درمی‌آورند و سپس آن را با شکر و سلیکون ترکیب می‌کنند. بعد ترکیب ایجاد شده را قالب می‌زنند و می‌گذارند خشک شود. قطعات تولید شده را در آب تصفیه‌شده می‌اندازند تا شکر موجود در صفحات تولید شده در آب حل شود و هر صفحه ساختاری متخلخل پیدا کند.
در شیوه‌ی آزمایشگاهی هر یک از این صفحات متخلخل را درون آبی تصویه نشده که حاوی سرب و جیوه است می‌اندازند. آزمایش‌های انجام شده نشان داده که یک قطعه از این محصول با ابعادی حدود یک تمبر عادی برای تصفیه‌ی حجم قابل‌توجهی آب کافی است. این محصول ۹۹% از سرب و جیوه موجود در آب را جذب می‌کند.
یکی از مشکلات استفاده از این روش آن است که وقتی آب جاری باشد خیلی خوب عمل نمی‌کند. در آزمایش‌ها مشخص شد که اگر آب روی صفحات جریان داشته باشد تنها ۶۷% از سرب و جیوه موجود در آن جذب صفحات می‌شود.
کمی بعدتر این تیم پژوهشی با یک شرکت آلمانی به نام اناکتوس Enactus شروع به همکاری کرد که رسالت خود را افزایش دسترسی کشورهای در حال توسعه به آب پاک معرفی می‌کند. حاصل این همکاری مخزن‌هایی سفالی برای تصفیه آب است. پس از آن‌که با استفاده از راهکار ابداعی تیم دکتر فراگولی فلزات سنگین از آب جدا شد، به آن نیترات نقره اضافه می‌کننده که آب را گندزدایی می‌کند. با استفاده از یک مخزن اناکتوس می‌تواند دو تا چهار لیتر آب را در یک ساعت تسویه و گندزدایی کرد.
اناکتوس قرار است هر مخزن را به قیمت ۲۸ دلار در تانزانیا بفروشد. از هر مخزن می‌توان حداقل برای یک سال استفاده کرد. یعنی عملا هر خانوار با خرید یک مخزن تصفیه با هزینه کردن تقریبا دو دلار در ماه به آب پاک دسترسی خواهد داشت. این در حالی است که برای خرید سه لیتر آب تصفیه شده در تانزانیا باید حدود یک دلار پول بپردازید.
افزون بر این‌ها فرایند ساخت این مخزن‌های تصفیه چندان پیچیده نیست. اناکتوس قصد دارد شیوه‌ی تولید این مخزن‌ها را به شرکت‌های کوچک محلی در کشورهای در حال توسعه آموزش دهد. انتقال فناوری، ساکنین این کشورها را قادر خواهد ساخت که به تولید و عرضه‌ی خودکفای این مخزن‌ها اقدام کنند.
