اعلام برگزاری چهارمین دوره مسابقات باریستا، دهن‌کجی IBG به انتقادات
با وجود انتقادات فراوان نسبت به عملکرد انجمن باریستاهای ایران طی ماه‌های گذشته، هنوز پاسخی به این انتقادات از سوی انجمن به جامعه قهوه و باریستای ایران ارائه نشده است. این در حالی‌ست که صفحه اینستاگرام IBG چند روز پیش، از برگزاری چهارمین دوره مسابقات ملی باریستای ایران خبر داد. در حالی‌که همچنان ابهامات بی‌شماری نسبت به ماهیت فعالیت انجمن از نظر تشکیلاتی و ساختاری، شیوه‌ی عضوگیری و اعضای فعلی انجمن، گردش مالی و محل درآمدها و هزینه‌کرد‌ها و … وجود دارد، بسیاری، اعلام خبر دور بعدی مسابقات را به بی‌اعتنایی و دهن‌کجی انجمن نسبت به این انتقادات تعبیر می‌کنند.
بیش از سه سال از شروع به‌کار انجمن باریستاهای ایران (IBG) به‌عنوان نماینده‌ی رویدادهای جهانی قهوه (WCE) و متولی برگزاری مسابقات ملی قهوه در ایران می‌گذرد. این انجمن در سال ۱۳۹۳ به همت محمد آقامحمدخانی و با حمایت‌های علی قمبری و لیلا قمبری تاسیس شد و در فاصله‌ی کوتاهی توانست از بین دیگر تشکل‌های قهوه ایرانی متقاضی ِ پیوستن به WCE، به عضویت این نهاد دربیاید. انجمن باریستاهای ایران تاکنون ۳ دوره مسابقات ملی باریستا و ۲ دوره مسابقات ملی لاته آرت برگزار کرده و نمایندگانی از ایران به مسابقات جهانی در این رشته‌ها اعزام کرده است.
اما چند ماه پیش و قبل از اعزام جواد اکبری قهرمان سومین دوره مسابقات باریستا به سئول کره‌جنوبی و در پی ادغام دو انجمن قهوه تخصصی آمریکا و اروپا که به اعمال تحریم‌های انجمن جهانی قهوه تخصصی نسبت به مسابقات و دوره‌های آموزشی این انجمن در ایران انجامید، نام ایران از وب‌سایت WCE حذف شد. این بدان معناست که در حال حاضر نماینده WCE – که به اصطلاح نشنال بادی خوانده می‌شود و متولی برگزاری مسابقات ملی قهوه است – در ایران مشخص نیست.
یا این وصف مشخص نیست که انجمن باریستاهای ایران IBG به چه پشتوانه‌ای از برگزاری چهارمین دوره مسابقات باریستا خبر داده است.
یکی از اساسی‌ترین انتقاداتی که به عملکرد و ماهیت انجمن باریستاهای ایران وجود دارد، ساختار مدیریتی و شیوه‌ی اداره‌ی این انجمن است. چند ماه پیش علی قمبری یکی از اعضای هیات موسس انجمن باریستاهای ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با آیکافی، از برگزاری انتخابات IBG در اوائل سال ۲۰۱۸ خبر داد. حالا در حالی روزهای پایانی سال ۲۰۱۷ را سپری می‌کنیم که هیچ اطلاعیه یا خبری مبنی بر برگزاری انتخابات این انجمن شنیده نمی‌شود و به‌جای آن، چهارمین دوره مسابقات باریستا وعده داده می‌شود. علی قمبری چند ماه پیش اعلام کرده بود که «جامعه‌ی قهوه ایران هنوز جوان است و آمادگی برگزاری انتخابات را ندارد.» نقل‌قولی که قمبری در گفت‌وگوی با ما آن‌را رد نکرد و به‌جای آن وعده داد که سال آینده خود از این انجمن جدا شده و انتخابات برگزار خواهد شد!
موضوع دیگر گردش مالی این انجمن است که با آن‌که به‌عنوان انجمنی مردم‌نهاد فعالیت می‌کند – هرچند طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه ثبت رسمی و قانونی نشده – اما خود را ملزم به ارائه‌ی گزارش شفاف مالی به اعضا نمی‌داند و بیشتر به‌نظر می‌رسد که این گروه به شکلی انتفاعی و با هدف انجام کسب‌وکار و درآمدزایی تشکیل شده و قرار است از قِبل برگزاری مسابقات «ملی» سودی حاصل شود. کادر بسته‌ی مدیریتی، عدم فرصت راه‌یابی اعضا به تیم مدیریتی به‌واسطه‌ی برگزاری انتخابات و نیز تغییرات پیوسته‌ی اساس‌نامه‌ی این انجمن نیز به‌نوعی موید همین مساله است.
امروز با گذشت ۳ سال از فعالیت انجمن، نه تنها جامعه‌ی عمومی قهوه و باریستای ایران بلکه حتا اعضای این انجمن به اصطلاح «ملی» هم نمی‌دانند که حق عضویتی که پرداخت می‌کنند چطور هزینه می‌شود؟ درآمد حاصله از اسپانسری‌های چند ده میلیونی هر دوره مسابقه، کجا و با چه سازکاری خرج می‌شود؟ چرا هیچ‌گونه گزارش شفاف مالی ارائه نمی‌شود؟ چرا با وجود در اختیار بودن زیرساخت‌های لازم، مسابقات باریستا و لاته آرت طی دو رویداد جداگانه برگزار می‌شود؟ آیا این برگزاری مستقل دو مسابقه باریستا و لاته آرت قرار است امکان دریافت اسپانسرهای مستقل برای هر رویداد و درآمد چند ده میلیونی را در اختیار انجمن قرار دهد؟ یا اهداف دیگری در میان است؟ آنچه مسلم است این است که حالا دیگر با توجه به سالن‌های موجود و خیل عظیم نیروهای داوطلب، به‌نظر مانعی برای برگزاری دو یا حتا چندین مسابقه طی یک رویداد وجود ندارد؛ چنان‌که در گذشته و آینده نیز شاهد برگزاری بیش از یک مسابقه طی یک رویداد بوده و خواهیم بود.
انتقاداتی اینچنین نسبت به انجمن از طرفی و عدم پاسخ‌گویی به انتقادات از طرف دیگر، باعث به‌وجود آمدن موجی از بی‌اعتمادی در بین باریستاها و جامعه‌ی قهوه شده است. نشان این بی‌اعتمادی را می‌توان در کاهش سالانه تعداد باریستاهای شرکت‌کننده در مسابقات ملی باریستا جست‌وجو کرد. (۳۵ باریستا در سال ۹۴، ۳۰ باریستا در سال ۹۵ و ۲۶ باریستا در سال ۹۶).
در خرداد ۱۳۹۶ در یادداشتی در آیکافی، چکیده‌ای از این انتقادات روزافزون نسبت به انجمن باریستاهای ایران در قالب ۶ پرسش مطرح شد که هیچ‌گاه پاسخی به آن از سوی انجمن دریافت نشد. این بعد از آن بود که انجمن پیش از برگزاری دومین دوره مسابقه ملی لاته آرت (فروردین ۹۶) و سومین دوره مسابقه ملی باریستا (خرداد ۹۶)، اعلام کرد که کلیه‌ی افراد اعم از شرکت‌کنندگان در مسابقه، نیروهای داوطلب و داوران، ملزم به عضویت در این انجمن هستند! این بدان معنی بود که حتا افراد داوطلب برای انجام کارهای خدماتی مسابقه و نیز داوران، حتما می‌بایست فرم عضویت این انجمن را تکمیل کرده و حق عضویت سالانه را پرداخت می‌کردند تا بعد بتوانند در برگزاری این مسابقه ملی مشارکت داشته باشند. در حالی‌که انجمن حتا خود را ملزم نمی‌دانست که به این اعضا اطلاع دهد که حق عضویت پرداخت شده برای چه ردیف‌هایی هزینه خواهد شد. با آن‌که این انجمن در فاصله‌ی بین دو مسابقه لاته آرت و باریستا اعلام کرد که شرط مشارکت افراد متقاضی در برگزاری مسابقه از «عضویت قطعی» به «عضویت موقت» تغییر کرده، اما بسیاری این تصمیم را در هر صورت در تضاد با روح دستورالعمل WCE می‌دانستند و این تغییر رویه را بازی با کلمات تلقی می‌کردند.
مشروح پرسش‌‌هایی که از ماه‌ها قبل از سوی انجمن باریستاهای ایران بی‌پاسخ مانده:
۱. در حال حاضر ماهیت تشکیلاتی انجمن باریستاهای ایران (IBG) با توجه به قوانین جمهوری اسلامی ایران، چیست؟ آیا IBG در غالب سازمان مردم‌نهاد، غیرانتفاعی-غیرتجاری یا شرکت خصوصی اداره می‌شود؟ آیا تاکنون برای ثبت انجمن و اخذ مجوز اقدامی شده؟ اگر پاسخ مثبت است، از چه نهادی، در چه تاریخی و نتیجه آن چه بوده؟ اگر پاسخ منفی‌ست، دلیل چیست؟
۲. آیا همچنان انجمن باریستاهای ایران به‌عنوان کارگروهی از انجمن غذا و خوراک فعالیت می‌کند؟
۳. در اساسنامه ابتدایی IBG، برای انتخاب سالانه اعضای هیات مدیره برگزاری انتخابات پیش‌بینی شده بود. آیا تابه‌حال در IBG مجمع سالانه اعضا برای تعیین اعضای هیات مدیره جدید انجام شده است؟ اگر پاسخ مثبت است، در چه تاریخی و نتیجه آن چه بوده؟ اگر پاسخ منفی‌ست، دلیل چیست؟
۴. در اساسنامه‌ای که اردی‌بهشت‌ماه ۹۶ از طرف IBG ارائه شده، تفاوت‌های فاحشی با آنچه که پیش از این اعلام شده بود دیده می‌شود. اساسنامه IBG با چه سازوکاری، در چه تاریخی و با حضور چه اعضایی تغییر پیدا کرده است؟
۵. ترکیب فعلی اعضای هیات مدیره IBG چگونه، در چه تاریخی و با چه مکانیزمی انتخاب شده‌اند؟
۶. در حال حاضر IBG چند عضو رسمی دارد؟
حالا به‌نظر می‌رسد با اعلام خبر برگزاری چهارمین دوره مسابقات – به اصطلاح – ملی باریستای ایران از سوی انجمن IBG، نه تنها برگزاری هیچ انتخاباتی در دستور کار مدیران خودخوانده این انجمن وجود ندارد، بلکه اراده و انگیزه‌ای برای پاسخ‌گویی به خیل انتقادات و ابهامات موجود نیز وجود ندارد؛ همه این‌ها در حالی‌ست که: نام ایران از فهرست کشورهای رسمی برگزارکننده مسابقات ملی قهوه حذف شده، مشخص نیست نشنال بادی ایران چه شخص یا مجموعه‌ای‌ست، اعضای هیات مدیره‌ی انجمن باریستاهای ایران با چه ساز و کاری انتخاب می‌شوند؟ اعضای این انجمن به واسطه‌ی پرداخت حق عضویت، از چه حقوق و امکاناتی برخوردار خواهند بود؟ آیا اساسا انجمن طبق گفته‌ی علی قمبری از اعضای موسس IBG برنامه‌ای برای برگزاری انتخابات هیات مدیره در پیش رو دارد؟ یا همچنان قرار است به شیوه‌ی سابق و در فقدان مطلق شفافیت اداره شود؟
این‌ها و بیش از این‌ها پرسش‌هایی‌ست که ارائه‌ی پاسخ‌‌هایی مستقیم، شفاف و بی‌حاشیه به آن‌ها به روشن شدن وضعیت موجود و آینده منجر خواهد شد که در نهایت خیر جمعی آن به جامعه‌ی نوپای قهوه تخصصی و باریستای ایران خواهد رسید.
