در موزه‌ی بریتانیا یک آگهی کاغذی به عنوان نخستین تبلیغ قهوه در انگلستان، نگهداری می‌شود که به نظر می‌آید می‌تواند یکی از قدیمی‌ترین تبلیغات قهوه از قرون گذشته باشد.
آیکافی – داستان قهوه به قرن سیزدهم میلادی برمی‌گردد، زمانی‌که برای نخستین‌بار در اتیوپی دانه‌ی قهوه خودش را به انسان نشان داد و در همان زمان در مصر و یمن پخش شد. سه قرن طول کشید تا به خاورمیانه، ترکیه و ایران برسد و اوایل قرن هفدهم بود که بی‌چون و چرا قهوه به اروپا راه پیدا کرد و ماندگار شد.
اما سوالی که شاید به ذهن بیاید این است که مردمان آن روزگار چطور قهوه را بهم می‌شناساندند؟ وقتی برای نخستین‌بار قهوه به کشوری می‌رسید، چگونه بازرگانان این محصول جدید را به مردم معرفی می‌کردند؟ در موزه‌ی بریتانیا یک آگهی کاغذی به عنوان نخستین تبلیغ قهوه در انگلستان، نگهداری می‌شود که به نظر می‌آید می‌تواند یکی از قدیمی‌ترین تبلیغات قهوه از قرون گذشته باشد. در متنی که در این کاغذ متعلق به سال‌های ۱۶۵۰ (قرن هفدهم) چاپ شده است، آمده: دانه‌های قهوه از درختچه‌هایی روییده می‌شود که فقط در بیابان‌های سرزمین اعراب می‌توان آن را یافت. این دانه‌ها را باید ابتدا در اجاق خشک تف داد، سپس با آسیا پودر کرد و با آب آشامیدنی آن را جوشاند. یک ساعت قبل و بعد از نوشیدن قهوه چیزی نخورید و تا می‌توانید آن را داغ میل کنید.
جالب این‌که همیشه تبلیغ تبلیغ است و با خواندن این آگهی می‌بینیم که همچون تبلیغات امروزی نوشیدنی‌ها براساس طعم و خاصیت‌های تقویتی‌شان فروخته می‌شده: طبع قهوه سردی و خشکی است و برای دستگاه هاضمه مفید است. بهتر است صبح‌ها و در میانه‌ی روز بین ساعات ۳ تا ۴ عصر آن را بنوشید.
این تبلیغ مدعی است که با بوییدن قهوه می‌توان درد چشم را کمتر کرد. همچنین برای سردرد دوای خوبی است. نیز خاصیت دارویی برای درمان ورم، نقرس و کمبود ویتامین ث دارد.
هرچند امروزه تحقیقات زیادی نشان می‌دهد که کافئین قهوه برای زنان باردار مناسب نیست و بهتر است برای جلوگیری از سقط جنین در ماه‌های نخست بارداری کمتر قهوه مصرف کنند، اما در اولین تبلیغات قهوه در قرن هفدهم عنوان شده که برای جلوگیری از سقط، نوشیدن قهوه خوب است.
جالب است بدانید شاهد مثال‌های این آگهی اندرباب فواید قهوه از ترکیه است. این‌که مردمان در ترکیه قهوه را با وعده‌های غذایی و در ساعات مختلف روز و غالبا با آب می‌نوشند و برای همین از بسیاری امراض دور هستند و پوست‌های شفاف و سفیدی دارند. با عنوان این مطلب خواننده را مطمئن می‌کند که اگرچه نوشیدنی قهوه، رنگ تیره‌ای دارد اما بر تیره شدن پوست اثر ندارد.
آتنا مقدم بخش‌هایی از متن این آگهی را به فارسی ترجمه کرده:
ذوق نوشیدن قهوه
این حبه‌ها یا دانه‌ها که قهوه نام دارند، روی درختان کوچکی رشد می‌کنند که تنها در صحراهای عرب‌نشین می‌رویند. این دانه‌ها معمولاً در سرتاسر ممالک مشترک‌المنافع نوشیده می‌شود. این یک دانه‌ی ساده‌ی بی‌گناه است که با خشک شدن در تنور و آسیاب شدن و جوشانده شدن در آب چشمه، به نوشیدنی تبدیل می‌شود. کمی از آن را می‌نوشند و آن هم در حالی که یک ساعت قبل از آن چیزی نخورده باشند، و تا یک ساعت بعد آن هم چیزی نمی‌خورند. بهتر است تا جایی که بتوان تحمل کرد و به پوست دهان آسیبی نزند و موجب تاول نشود، داغ نوشیده شود. نوشیدنی‌ای که ترک‌ها در کنار غذا یا در اوقات دیگر می‌نوشند معمولاً آب است و رژیم غذایی آن‌ها بیشتر از میوه تشکیل شده که خامی این رژیم را تا حدود زیادی با این نوشیدنی جبران می‌کنند. طبع این نوشیدنی سرد و خشک است؛ و با این حال بیش از پُسِت* داغ، گرم نمی‌کند و شعله‌ور نمی‌شود. این نوشیدنی از دهانه‌ی معده عبور می‌کند و گرمای خود را … (متن از بین رفته است)
برای کمک به هضم غذا بسیار خوب است و به همین دلیل فایده‌ی بسیاری برای (متن از بین رفته است) حدود ساعت سه یا چهار بعد از ظهر، و همچنین صبح‌ها.
(متن از بین رفته است) روح را زنده می‌کند و قلب را بانشاط و سرزنده نگه می‌دارد.
(متن از بین رفته است) برای چشم درد خوب است و بهتر است برای این منظور سرتان را بالای آن نگاه دارید و بخارش را نفس بکشید.
دود و بخارهای مضر را از بین میبرد و از این رو، برای سردرد مفید است، و به کاهش دردهای رماتیسمی که از سر به سمت معده می‌رود، کمک شایانی می‌کند و بنا بر این، از زوال ریه‌ها جلوگیری کرده و سرفه را از بین میبرد. ضد نقرس است و اسکوروی** را درمان می‌کند.
تجربه نشان داده که این نوشیدنی از دیگر نوشیدنی‌های خشک برای مردم بهتر است، حتی برای بچه‌هایی که به سل غدد لنفاوی و غیره دچار هستند.
از سقط جنین در زنان باردار جلوگیری می‌کند.
درمان فوق‌العاده‌ای است برای مشکلات طحال، مالیخولیا و مواردی مشابه این‌ها. از خواب‌آلودگی جلوگیری کرده و اگر فرد در کار خود نیاز به چشمان هشیار داشته باشد، او را برای کار آماده می‌کند. به همین دلیل بهتر است بعد از شام قهوه ننوشید مگر این که بخواهید بیدار بمانید، زیرا خواب را تا سه یا چهار ساعت به تعویق می‌اندازد.
از آن‌جایی که این نوشیدنی در ترکیه مصرف عام دارد، بیماری‌هایی نظیر استسقا، نقرس و سنگ کلیه مشاهده نمی‌شود و مردم پوستی سفید و شفاف دارند. نه یبوست می‌آورد و نه ملین است.
تهیه شده در خیابان سنت میشل، واقع در کورن هیل و به دست پاسکوا روسه؛ با مسئولیت شخص او
* پُسِت: نوشیدنی سنتی بریتانیایی که از شیر و آبجو درست می‌شود.
** اسکوروی: بیماری ناشی از کمبود ویتامین سی
