به‌تازگی مخترع یکی از پرطرفدارترین قهوه‌سازهای خانگی آمریکایی از اختراعش ابراز پشیمانی کرده. اگر شما جزو آن ۱۳ میلیون نفری نباشید که از قهوه‌ساز کیوریگ (Keurig) استفاده می‌کنند، ممکن است از خودتان بپرسید این دستگاه‌ها چه‌طور کار می‌کنند و چه مشکی دارند که مخترع‌شان را دست‌کم پیش افکار عمومی پشیمان کرده؟
آیکافی – ایده‌ی ماشین کیوریگ اولین بار در اوایل دهه‌ی ۹۰ به ذهن جان سیلوان رسید. آن سال‌ها او در ذهنش دنبال ایده‌ای می‌گشت که تحولی در فرهنگ قهوه‌نوشی روزانه‌ی آمریکایی‌ها ایجاد کند. او به مرور کار اداری‌اش را رها کرد و تمام تمرکز و انرژی‌اش را برای پیدا کردن ایده‌ای که می‌خواست گذاشت. کیوریگ که در زبان آلمانی معنی «عالی» می‌دهد نتیجه‌ی تلاش سیلوان است. ماشین قهوه‌سازی که او حالا در سال ۲۰۱۵ بابت اختراع آن احساس گناه می‌کند: «من از این دستگاه‌ها ندارم. استفاده از آن‌ها پرهزینه است. این‌طور نیست که آماده کردن drip coffee سخت باشد. بعضی وقت‌ها حس بدی در مورد اختراع این ماشین دارم.»
کیوریگ یکی از تولیدکنندگان آمریکایی قهوه‌جوش برای مصارف خانگی و تجاری است که زیرمجموعه‌ی شرکت کیوریگ گرین مانتین است. محصول اصلی آن کِی‌کاپ (K-Cups)، نوعی سیستم آماده کردن قهوه‌ی تک نفره است. قیمت این ماشین‌ها به اندازه‌ی دیگر ماشین‌ها نیست. شما می‌توانید یکی از آن‌ها را به قیمت ۶۳ دلار بخرید، اما به محض آنکه آن را خریدید برده‌ی آن خواهید شد. هر کاپ (کپسول‌های قهوه) حاوی ۱۱ گرم قهوه‌ی آسیاب شده‌ی وکیوم شده با نیتروژن است که از اکسید شدن قهوه جلوگیری می‌کند.
هر کِی‌کاپ از یک محفظه‌ی پلاستیکی تشکیل شده که فیلتر قهوه را در خود جای داده است. دانه‌های آسیاب‌شده‌ی قهوه در این محفظه ریخته می‌شوند و محفظه با سرپوشی از جنس پلاستیک و فویل که راهی برای نفوذ هوا باقی نمی‌گذارد بسته می‌شود. با گذاشتن کِی‌کاپ در دستگاه قهوه‌ساز، سوزن‌های دستگاه پوشش فویلی و زیر محفظه را سوراخ می‌کند و آب داغ را با فشار زیاد از آن رد می‌کند تا درون ماگ یا لیوان ریخته شود. این تکنولوژی در ابتدا فقط برای تهیه‌ی قهوه مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما امروزه برای آماده و درست کردن چای، هات چاکلت، آیس تی و نوشیدنی‌های میوه‌ای هم استفاده می‌شود.
برای آماده کردن قهوه، پوشش فویلی روی محفظه با نازل اسپری‌کننده و ته محفظه با نازل تخلیه سوراخ می‌شود. قهوه داخل محفظه در یک فیلتر کاغذی قرار دارد. آب جوش با فشار وارد کِی‌کاپ می‌شود و از روی قهوه و فیلترکاغذی عبور می‌کند. درجه دمای پیش‌فرض این ماشین ۸۹ درجه‌ی سانتیگراد است. این درجه حرارت را می‌توان به دلخواه روی بعضی از ماشین‌ها تغییر داد.
به گزارش هافینگتن پست سیلوان سهم‌اش از این شرکت را در سال ۱۹۹۷ فروخت. او به آتلانتیک گفت که حالا حتا یکی از این دستگاه‌ها را هم ندارد. اما چه چیز این دستگاه قهوه‌ساز مشکل‌ساز شده که واکنش او و فعالان محیط زیست و روزنامه‌نگاران را برانگیخته؟
در سال ۲۰۱۰ یک روزنامه‌نگار عاشق کافئین به نام موری کارپنتر از کارخانه‌ی کیوریگ واقع در واتربری، ورمونت بازدید کرد. او در گزارشش در مجله‌ی نیویورک تایمز نوشت ایده‌ی کِی‌کاپ باعث بروز نگرانی‌های زیست‌محیطی شده، چون این پادها (یعنی همان بسته‌های قهوه) قابل‌بازیافت یا زیست‌تجزیه‌پذیر نیستند. در همان سال بود که مدل جدید کیوریگ وارد بازار شد و فروش را دو برابر کرد. سال ۲۰۱۱ در مجله‌ی بوستون گلوب، اریک اندرسون پروفسور بازاریابی در دانشگاه نورث‌وسترن به این نکته اشاره کرد که ماشین‌های قهوه‌ساز می‌توانند در آینده واکنش‌های شدیدی را به همراه بیاورند، چون «تولید‌کننده‌ی چندین تن بازمانده‌ی پلاستیکی هستند.»
در سال ۲۰۱۱ کیوریگ به دلیل مشکل بودن بازیافت کِی‌کاپ توسط گروهی از فعالان محیط‌زیست به نام کلین واتر اکشن مورد انتقاد قرار گرفت. نقدهای نوشته شده در مجلات The Consumerist, Mother Jones و The New York Times به عمر کوتاه ماشین‌های کیوریگ و هزینه‌ی بالای کِی‌کاپ در قیاس با قهوه‌ی معمولی اشاره داشتند. وب‌سایت کیوریگ در واکنش به انتقادها اعلام کرد این شرکت برنامه‌ای دارد که تا سال ۲۰۲۰ قابلیت بازیافت کِی‌کاپ ها را به ۱۰۰٪ برساند.
سیلوان اما ادعای شرکای سابق‌اش را بی‌پاسخ نگذاشت: «هر چقدر هم آن‌ها از بازیافت حرف بزنند، کاپ‌ها هرگز قابل‌بازیافت نخواهند شد. پلاستیک به کار رفته در آن‌ها شماره‌ی ۷ است و پادها از ۴ لایه‌ی متفاوت تشکیل شده‌اند.»
به‌جز محفظه‌ی پلاستیکی شماره‌ی ۷، هرکدام از این قسمت‌ها را می‌توان جداگانه بازیافت کرد. با این وجود چون کِی‌کاپ‌ها همان‌طور بدون جدا شدن قسمت‌های مختلف از هم دور انداخته می‌شوند، بازیافت آن‌ها غیرممکن می‌شود. همچنین ابعاد کوچک آن‌ها باعث می‌شود تا در پروسه‌ی بازیافت از چشم دور بمانند و قاطی جریان شیشه یا کاغذ بازیافتی بشوند. در نتیجه هر ساله تعداد بسیار زیادی کِی‌کاپ بدون بازیافت شدن تلنبار می‌شوند.
زمانی که امتیاز کِی‌کاپ در سال ۲۰۱۲ منقضی شد و بازار به دست رقبای متفرقه افتاد، شرکت نسل دوم این ماشین‌های قهوه‌ساز را تولید کرد که فقط و صرفا با کاپ‌های کیوریگ کار می‌کنند. ممکن است این کار حرکتی منطقی و قابل‌دفاع برای حفاظت از مالکیت فکری و در دست نگه‌داشتن بازار به نظر برسد، اما بعضی از کاپ‌های رقیب تقریبا زیست تجزیه‌پذیر و قابل استفاده‌ی مجدد هستند. حقیقتی که انتقاد به ماندگاری کاپ‌های کیوریگ در محیط‌زیست را همچنان پا بر جا نگه می‌دارد و فضا را هم برای اعتراض و بازی شرکت‌های رقیب و مشابه باز می‌کند.
با انحصاری شدن استفاده از کی‌کاپ‌ها برای ماشین‌های قهوه‌ساز کیوریگ، هشدارها و نگرانی‌های قبلی فعالان محیط‌زیست ناگهان تبدیل به موجی شد که مصرف‌کنندگان و مردم عادی را هم سوار خودش کرد. به‌طور ناشناس ویدیویی با کیفیت هالیوودی در یوتیوب منتشر شد که یک غول ساخته‌شده از پاد قهوه را در حال نابود کردن اطرافش نشان می‌دهد. ویدیویی که انتشارش سیلوان را هم شوکه و شرمنده کرد. دو دقیقه و نیم از بارش جهنمی کِی‌کاپ روی سر آدم‌ها. هیولاها و هواپیماهای جنگی ساخته شده از کِی‌کاپ به طرف مردمی که در خیابان‌های مملو از کِی‌کاپ‌های خالی به دنبال جان‌پناه هستند، کِی‌کاپ شلیک می‌کنند. ویدئویی با تولیدی حرفه‌ای در سطح هالیوود و جلوه‌های ویژه‌ای که Cloverfield را به یاد می‌آورد و ظرافت را به چالش می‌کشد: کِی‌کاپ‌ها عملا در حال نابود کردن سیاره‌ی ما هستند. ابعاد این فاجعه بسیار بزرگ است، حتا اگر دو نفر با این کِی‌کاپ‌ها از بین بروند.
در میان این سکانس‌های آخرالزمانی آماری ارائه می‌شود که به مشخص شدن موضوع کمک می‌کنند:
«در سال ۲۰۱۴ آن‌قدر کِی‌کاپ مصرف شده که اگر آن‌ها را به هم بچسبانند ۱۰ و نیم دور گرد زمین می‌چرخد. تمام آن‌ها در زباله‌دان ها تلنبار شدند. آن‌ها قابل بازیافت نیستند. استفاده از آن‌ها به شدت غیرمسئولانه و اسراف‌کارانه است، آن‌ها فقط راهی احمقانه برای تهیه یک فنجان قهوه هستند که تنها تفاوتش با دیگر روش‌ها، ماندگاری بلند‌مدت‌شان در طبیعت است. استفاده از آن‌ها را متوقف کنید، استفاده از آن‌ها را متوقف کنید، استفاده از آن‌ها را متوقف کنید کِی‌کاپ را بکشید قبل از آنکه سیاره‌ی ما را نابود کند.»
با انتشار این ویدیو و شعار «کی‌کاپ را بکشید» ویدیوهایی هم در یوتیوب منتشر شد که دارندگان دستگاه در موج حمایت از محیط‌زیست قهوه‌سازهای‌شان را از پنجره به بیرون پرت می‌کنند و یا با چوب بیس‌بال به جانش می‌افتند. با آدرس «کی‌کاپ را بکش» سایتی هم راه‌اندازی شد که پتیشنی برای امضا در آن گذاشته‌اند. پتیشنی که در آن از شرکت کیوریگ می‌خواهد قابل بازیافت کردن کی‌کاپ‌ها را همین حالا انجام بدهد، نه تا سال ۲۰۲۰.
وبلاگ‌نویس‌ها و سایت‌های طرفدار محیط‌زیست در حاشیه‌ی این موج، قهوه‌نوش‌ها را دعوت می‌کنند به جای استفاده از کی‌کاپ یا کپسول‌های مشابه شرکت‌هایی که مدعی حفظ محیط‌زیست هستند مثل نسپرسو و ایلی، از روش‌های دستی و سنتی دم کردن قهوه استفاده کنند. روش‌هایی که نه در آن خبری از کپسول‌های پلاستیکی‌ست و نه مصرف انرژی برق و نه غول‌هایی که نوشیدن قهوه‌ی زندگی‌بخش را برای کشتن‌مان و نابود کردن سیاره‌مان انتخاب می‌کنند.
به شخصه سعی میکنم هر کاری که باعث خراب شدن طبیعت و آسیب به کره زمین میشه رو کنار بگذارم … خیلی ممنون از سایتتون فکر نمیکردم سایتی به این کاملی در زمینه قهوه وجود داشته باشه اونم به زبان پارسی