پژوهشی فراملی برای یافتن قهوه مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی
بازوی پژوهشی کمیسیون اروپا چند وقتی است که مشغول پروژهای فراملی است که سعی دارد بر پایهی اگروفارستری یا دارکشتورزی (Agroforestry) گونههای جدید قهوه بیابد و کشاورزی قهوه را متناسب با دگرگونیهای اقلیمی تغییر دهد.
آیکافی – این پروژه «پرورش قهوه مناسب برای اگروفارستری» (BREEDing Coffee for AgroForestry Systems) یا به اختصار BREEDCAFS نام دارد که جولای ۲۰۱۷ آغاز شده و قرار است تا سال ۲۰۲۱ ادامه داشته باشد. هدایت این پروژه بر عهدهی واحد پژوهش جمعی و توسعه اطلاعات کمیسیون اروپا است.
دگرگونیهای اقلیمی محصولات کشاورزی و گونههای گیاهی بسیاری را به خطر انداخته. یکی از گونههای گیاهی در خطر قهوه است. گرمایش زمین، خشکسالی و بیماری صدمات شدید و جبرانناپذیر به گیاه قهوه میزند و دگرگونیهای اقلیمی این گونه را در خطر جدی قرار دادهاند.
متاسفانه تاکنون عمده گونههای قهوهای که برای کشت دستچین شدهاند بر پایهی شیوهی خورشید-محور (Open-Sun Cultivation) انتخاب شدهاند که وابسته به جنگلزدایی است. در این شیوهی کشت با صاف کردن جنگل و قطع درختان فضای باز برای کشت قهوه فراهم میشود.
شیوهی کاشت بر پایهی اگروفارستری، تاثیرات دگرگونیهای اقلیمی را کاهش میدهد و فشار کمتری بر طبیعت وارد میکند. در این شیوه به جای قطع درختان محصول در کنار پوشش گیاهی طبیعی پرورش داده میشود. این شیوهی کشت منافع بسیاری دارد، از میان آنها میتواند به افزایش گوناگونی گیاهی و کاهش خطر رانش زمین اشاره کرد.
همچنین دانشمندان سعی دارند ثابت کنند پرورش گونههای نو میتواند برای کشاورزان سودآور باشد و درآمد آنها را افزایش دهد. افزون بر این، کشتوکار و شبکهی توزیع قهوه مبتنی بر توسعهی پایدار میتواند با ثباتتر شود و در نهایت تلاشهایی از این دست میتوانند منجر به معرفی گونههای قهوهی تخصصی بیشتر در بازار شود.
دانشمندان سعی دارند ردهای از زیرگونهی قهوهی عربیکا به نام F1 را برررسی کنند و گونههایی بیابند که افزون بر اینکه مناسب کشت بر پایهی اگروفارستری هستند در برابر تغییرات اقلیمی و خطرات طبیعی و غیرطبیعی مقاومتر باشند.
در این پژوهش از گونههای هیبریدی که در هشت کشور پرتغال، فرانسه، نیکاراگوئه، کاستاریکا، گویان فرانسه، کامرون، السالوادور و ویتنام تحت شرایط آزمایشگاهی و کنترل شده پرورش داده شدهاند استفاده میشود. با به کارگیری شیوههای مدرن علمی، هر یک از زیرگونهها و هیبریدها مطالعه و استراتژی مناسب برای توسعه و بازاریابی آنها تهیه میشود.
کشاورزان نیز در این تحقیق به صورت مستقیم مشارکت خواهند داشت و تجربهشان از کار با این گونههای جدید را گزارش خواهند کرد. این گزارشها شامل سودآوری و بازخورد اجتماعی نسبت به فروش گونههای جدید خواهد بود. برشتهکاران نیز حضور مستقیمی در این فرآیند خواهند داشت و کیفیت محصول را بررسی و کنترل خواهند کرد.
افزون بر اینها، راهکارهای نوآورانه با بهرهگیری از انتقال فناوری معرفی خواهد شد که بر اساس آنها کشاورزان و برشتهکاران در تماس مستقیم با هم قرار خواهند گرفت و نقش دلالان به تدریج کاهش خواهد یافت.
اتحادیهی اروپا بیش از چهار میلیون یورو در این پژوهش سرمایهگذاری کرده. این برنامه ۴۸ ماه ادامه خواهد داشت و ۷۷ دانشمند مشغول بهکار هستند.
اهداف پژوهش
در تارنمای این پژوهش (breedcafs.eu) فهرستی از اهداف آن قرار دارد که به شرح زیر است:
- یافتن شیوههای پرورش قهوه با استفاده از گونههای گیاهی پایا که میتوانند منجر به توسعهی پایدار و افزایش بهرهوری شوند.
- یافتن گونههای قهوه که در برابر شرایط اقلیمی امروز و آینده مقاومتر باشند.
- تهیه یک مرجع بایو-انفورماتیک
- بررسی هیبریدهای عربیکا F1 و هیبریدهای عربوستا (Arabusta) که ترکیبی از گونهی عربیکا و ربوستا است در اقلیم هدف
- کمک به توسعهی پایدار و افزایش سودآوری تولید قهوه برای کشاورزان و صنعت
- بررسی اقتصاد کشاورزی، سودآوری و کیفیت نهایی محصول تولید شده با استفاده از گونههای نو
- آگاهیبخشی در زمینهی پرورش و فروش گستردهی گونههای برتر قهوه عربیکای هیبرید
- زمینهسازی برای اقدامات بیشتر پس از پایان این پروژه و بر پایه نقشهی راه تعریف شده در این برنامه
- انتشار یافتههای پروژه به صورت جهانی
افزون بر اینها، در این برنامه پژوهشگران قصد دارند بنیانی علمی برای کارهای آینده در زمینه پرورش قهوه ایجاد کنند. آنها قصد دارند واکنشهای فیزیولوژیک گونههای مختلف به دگرگونیهای اقلیمی و کشت بر اساس اگروفارستری را بررسی و ردهبندی کنند. حاصل این بررسیها میتواند مبنایی برای برنامهریزی کشت در سطح مولکولی برای گونههای مختلف قهوه در آینده باشد.
یکی دیگر از اهداف بلندپروازانهی پژوهشگران یافتن گونهای است که مناسب کشت به شیوهی اگروفارستری باشد و بتواند در بازار نیز موفق عمل کند و رضایت مشتریان را جلب کند.
همچنین گونههای تحتبررسی در سطح مولکولی مطالعه خواهند شد. یافتههای ردهبندیشدهی این مطالعه میتواند به گسترش شناخت دانشمندان از قهوه کمک کند. و در پایان، دانشمندان سعی دارند رهیافتی برای کشاورزان بیابند که آنان را در گسترش فعالیتهایشان یاری کند.