در بازار قهوه چه خبر است؟
در سال ۲۰۱۵ روز اول اکتبر به عنوان روز جهانی قهوه نام گرفت. این روز که توسط سازمان بین‌المللی قهوه (ICO) نام‌گذاری شده بر چالش‌های تولید قهوه متمرکز است و فرصتی به شمار می‌آید تا در خصوص دردسرهای تولیدکنندگان قهوه، قیمت پایین دانه‌های سبز قهوه و عوامل دیگری که باعث شده کشاورزان با مشکلات مالی بسیاری دست‌وپنجه نرم کنند اطلاع‌رسانی شود. در ادامه‌ی این یادداشت به بررسی مسائل و چالش‌های این گروه از جامعه می‌پردازیم.
به گزارش آیکافی، در ۱۲ ماه گذشته، قیمت قهوه در بازارِ C (مبنای قیمت قهوه‌ی عربیکای درجه یک در بورس بین‌المللی کالای نیویورک) از ۱/۰۷ دلار آمریکا به‌ازای هر پوند (۴۵۴ گرم) به حدود ۱/۹۵ دلار آمریکا افزایش یافته است. در ماه جولای، این قیمت به ۲/۰۸ دلار آمریکا رسیده است.
تقریباً معیار قیمتی همه قراردادهای تحویل قهوه بر اساس قیمت قهوه در بازار C است، در نتیجه قیمت قهوه‌ی سبز عربیکا در سال گذشته بیش از ۸۰ درصد افزایش یافته است.
میزان مصرف قهوه ربوستا (جایگزین ارزان‌تر) بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است. همچنین، این احتمال وجود دارد که این قیمت‌ها در ماه‌های آینده باز هم افزایش پیدا کنند.
بر این اساس، ممکن است در آستانه‌ی یک اصلاح عمده‌ی قیمت قرار داشته باشیم که می‌تواند قیمت قهوه را در سال‌های آینده باز هم افزایش دهد.
چرا قهوه گران شد؟
دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها مجموعه‌ای از رویدادهای زیست‌محیطی در برزیل است. تقریباً ۳۵ درصد از قهوه‌ی جهان در برزیل کشت می‌شود. حجم تولید قهوه در برزیل معمولاً بین سال‌های «کشت» و «استراحت» در نوسان است و به همین دلیل موضوع میزان کشت نمی‌تواند بر قیمت قهوه تاثیر زیادی داشته باشد، زیرا تولیدکنندگان از طریق مدیریت سهام و پوشش قیمت‌ها با استفاده از بازار آتی قهوه (futures market)، ریسک خود را کاهش می‌دهند.
بااین‌حال، باردهی در سال ۲۰۲۱ کاهش چشمگیری داشته است. این کاهش دو دلیل عمده دارد: خشکسالی شدید در اوایل فصل که تعداد گیلاس‌های قهوه را کاهش داد و یخ‌بندان شدید اخیر که ممکن است به میوه و حتی درختان آسیب‌های بیش‌تری برساند. به همین سبب مقامات برزیلی کمترین میزان محصول عربیکا را در ۱۲ سال اخیر پیش‌بینی کرده‌اند.
پرسش اساسی این است که چگونه این امر بر تولید آینده تأثیر خواهد گذاشت؟
آماده شدن درختان قهوه برای باردهی ممکن است تا پنج سال طول بکشد، بنابراین چند فصل باید منتظر ماند تا میزان آسیب مشخص شود.
اگر همان‌طور که برخی از روزنامه‌نگاران می‌گویند، یخ‌بندان خسارت حداکثری وارد کند (که به طور بالقوه دو سوم درختان را درگیر می‌کند) ممکن است منابع جهانی قهوه برای مدتی طولانی کاهش یابند. این مسئله می‌تواند قیمت‌ها را از مرز ۳/۰۰ دلار آمریکا یا حتی ۴/۰۰ دلار عبور دهد.
ماجرای چرخه‌ی طولانی قهوه
تاریخ قهوه همواره با نوسان‌های شدید قیمت همراه بوده است. دوره‌های عرضه‌ی بیش از حد در مقاطعی باعث کاهش تدریجی قیمت‌ها شده، تا این‌که بروز رخدادی فاجعه‌آمیز (چه محیطی و چه سیاسی) قیمت‌ها را دوباره اصلاح کرده است.
در طول دهه‌ی ۱۹۳۰، ترکیبی از رشد برداشت و افول تقاضا در دوران رکود منجر به اشباع بازار شد.
برای کاهش ذخایر اضافی، برزیل به ریختن قهوه در دریا و همچنین تبدیل آن به سوخت لوکوموتیو روی آورد. از طرف دیگر، بسیاری از درختان قهوه در سال ۱۹۷۵ هنگامی که برزیل با یخ‌بندان «سیاه» مواجه شد، نابود شدند.
این امر منجر به کاهش ۶۰ درصدی تولید در برداشت بعدی شد و قیمت‌ها را بین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۷ سه برابر کرد.
در سال ۱۹۶۲، ICO با معرفی سهمیه‌ی تولیدکنندگان کوشید تا قیمت‌ها را در برابر چنین اوج و فرودهایی حفظ کند. این امر توسط ایالات متحده برای جلوگیری از گسترش کمونیسم از کوبا به سرزمین اصلی آمریکای لاتین پشتیبانی می‌شد، اما پس از ۱۹۸۹ با اصرار خود آمریکا کنار گذاشته شد.
این اتفاق منجر به عرضه‌ی بیش از حد و در نهایت بحران قهوه در پایان قرن شد که در آن قیمت برای چهار سال متوالی زیر ۱/۰۰ دلار آمریکا باقی ماند. هر پوند قهوه بین ۱/۰۰ تا ۲/۰۰ دلار آمریکا معامله می‌شد. این سقوط قیمت باعث بروز گرسنگی و مشکلات مالی بی‌شماری برای تولیدکنندگان شد.
قیمت‌ها تنها زمانی اصلاح شدند که زنگ برگ قهوه (نوعی بیماری انگلی گیاهان) بخش قابل‌توجهی از تولیدات آمریکای مرکزی و کلمبیا را آلوده کرد.
طنز تلخ بازار قهوه این است که قیمت برای تولیدکنندگان تنها زمانی بهبود می‌یابد که بسیاری از آن‌ها دچار ضررهای ناپایدار شوند.
مسئله‌ی روبوستا
قیمت قهوه در نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۲۰۱۰ عمدتاً به سبب گسترش تولید جهانی کاهش یافت. ویتنام که اکنون دومین تولیدکننده‌ی بزرگ قهوه در جهان است و حدود ۱۸ درصد از کل تولید جهانی را به خود اختصاص داده، در مرکز توجه بود. ۹۵ درصد از تولید ویتنامی روبوستا است.
ربوستا اولین‌بار به دلیل بروز فاجعه‌ای زیست‌محیطی مورد استفاده قرار گرفت، زمانی که تولید قهوه در شرق آسیا در اواخر قرن ۱۹ عملاً توسط زنگ برگ قهوه از بین رفت.
اخیراً روش‌های پاکسازی ربوستا برای کاهش ترکیب‌های طعم‌دهنده تا حدی بهبود یافته است که بسیاری از کارگاه‌های برشته‌کاری برای طراحی قهوه‌های ترکیبی از آن استفاده می‌کنند. این عمل به‌ویژه هنگامی انجام می‌شود که بازارهایی را هدف قرار می‌دهد که عمدتاً تحت تأثیر قیمت هستند، مثلاً بازار قهوه‌ی فوری.
هنگامی که قیمت‌ها صعودی می‌شوند، استفاده از ربوستای بیش‌تر در ترکیب‌های قهوه (blend) می‌تواند از گران شدن محصول نهایی برای مصرف‌کنندگان جلوگیری کند. اما انجام عملیات پاکسازی ربوستا و زدون آن از گشته‌طعم‌های نامطبوع، حداقل در کوتاه‌مدت، به دلیل محدودیت‌های شدید ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا در ویتنام دشوار خواهد بود.
این امر باعث اختلالات قابل‌توجهی در حمل‌ونقل قهوه از ارتفاعات مرکزی به قطب صادراتی شهر هوشی مین و سپس مدیریت تدارکات حمل‌ونقل نهایی شده است. چنین مسائلی در بسیاری از کشورهای تولیدکننده‌ی قهوه نیز به وجود آمده است. در نتیجه، ما با کارگزارانی مواجهیم که برای تأمین سهام کافی تلاش می‌کنند، کارگاه‌های برشته‌کاری که به نحوه‌ی افزایش قیمت برای مشتریان تجاری‌شان می‌اندیشند و مصرف‌کنندگانی که با چشم‌انداز پرداخت قیمت بالاتر برای محصولات قهوه‌ی خانگی روبه‌رو هستند.
اما آیا تولیدکنندگان برنده‌ی این افزایش قیمت اخیر خواهند بود؟ مطمئناً آن دسته از صنایع کشاورزی برزیلی که از آسیب‌های سرمازدگی جان سالم به در برده‌اند برنده‌ی این ماجرا خواهند بود. همچنین مزارع متوسط با سرمایه‌ی کافی در آمریکای لاتین نیز در شمار برندگان این افزایش قیمت قرار خواهند گرفت.
اما، خرده‌مالکان و کشاورزان محلی که ۹۵ درصد از قهوه کاران را تشکیل می‌دهند چطور؟ سال‌هاست که ICO و کشورهای عضو آن کشاورزان را قربانی نیروهای بازار جهانی معرفی می‌کنند.
در آینده‌ی نزدیک خواهیم فهمید که آیا این بازیکنان قادرند ارزش قهوه‌ی خود را به کشاورزان بازگردانند. اگر چنین باشد، روز جهانی قهوه واقعاً روزی برای جشن گرفتن خواهد بود.
منبع: theconversation.com
