قهوه پرو از پیشتازان تولید قهوه ارگانیک در دنیا

کشت قهوه اولین بار در سده ۱۷ میلادی در پرو شروع شد و تا امروز بیش از ۷۰% قهوه‌ی تولیدی این کشور از زیرگونه‌های اصلی گونه‌ی عربیکا بوده است.

مناطق کشت: چانچامایو (Chanchamayo)، اوروبامبا (Urubamba) و نورته (Norte)

طعم‌های بارز: اسیدیته‌ای متوسط، ملایم، عطرآگین و شیرین

آیکافی – پرو کشور زیبایی‌ست با طبیعتی بکر در غرب قاره آمریکای جنوبی و در همسایگی برزیل، شیلی و اکوادور با مساحتی بالغ بر ۱۲۸۵۰۰۰ کیلومتر مربع. آب و هوای این کشور بسیار متنوع است، از مرطوب و حاره‌ای در شرق تا خشک و بیابانی در غرب، از گرم و داغ در مناطق بیابانی تا سرد و یخبندان در رشته کوه‌های آند. اقلیم پرو را می‌توان به سه دسته‌بندی عمده تقسیم کرد: فلات ساحلی غربی، قسمت‌های کوهستانی در حواشی رشته کوه‌های آند و قسمت‌ جنگل‌های حاره‌ای در شرق کشور. کشت قهوه اولین بار در سده ۱۷ میلادی در پرو شروع شد و تا امروز بیش از ۷۰% قهوه‌ی تولیدی این کشور از زیرگونه‌های اصلی گونه‌ی عربیکا بوده است. به‌طور دقیق‌تر، بعد از گذشت سه سده از آغاز کشت قهوه در پرو، زیرگونه تیپیکا (Typica) عمده‌ترین زیرگونه کشت‌شده در این کشور است. پرو همیشه از تولید‌کنندگان عمده قهوه دنیا بوده، اما در چند دهه اخیر کوشیده تا سهم بیشتری از بازار قهوه تخصصی یا قهوه اسپشالتی، ارگانیک و مبتنی بر تجارت عادلانه (Fair Trade) دنیا را نصیب خود کند.

قهوه پرو چشم‌انداز حال و آینده

یک کشاورز معمولی در پرو معمولا بر روی مزرعه‌ای دو سه هکتاری و کیلومترها دورتر از امکانات رفاهی کار و زندگی می‌کند. برداشت محصول در پرو از آوریل تا نوامبر جریان دارد. بعد از دستچین کردن میوه‌های رسیده قهوه، کشاورزان این میوه‌ها را تا کارگاه‌های سنتی فرآوری خیس (Wet Processed) حمل می‌کنند. خوبی این کارگاه‌های سنتی این است که آب کمتری مصرف می‌کنند و در نتیجه منابع آب و رودخانه‌های پرو کمتر دچار آلودگی‌های ناشی از فرآوری قهوه به روش‌های صنعتی هستند. بعد از جداسازی گوشت میوه قهوه از دانه، کشاورزان قهوه‌های‌شان را به دوش گرفته و یا با کمک چهارپایان به نزدیک‌ترین شهر می‌برند تا بتوانند از فروش آن پول اندکی به‌دست بیاورند. سفری که ممکن است یک تا هشت ساعت به طول بیانجامد.

میادین این شهرها روزهای یک‌شنبه به بازاری پر هیاهو تبدیل می‌شود. کشاورزان قهوه، قهوه تولیدی خود را به خریداران می‌سپارند و مایحتاج خود و خانواده را خریداری کرده به روستاهای خود باز می‌گردند. اتفاق معمول و ناخوشایندی که ممکن است بیافتد این است که تنها یک خریدار قهوه به میدان شهر پا بگذارد. در این حالت، خریدار، قهوه تولیدی این کشاورزان را به قیمت بسیار پایینی می‌خرد. کشاورزان خرده‌پا هم که مکان مناسبی برای انبار کردن قهوه تولیدی خود ندارند و از آن گذشته بازگرداندن قهوه به روستا و مزرعه‌شان کار بسیار دشواری است، مجبورند قهوه خود را به قیمت پایین بفروشند. این خریداران قهوه نیز به نوبه خود با همین شرایط قهوه خریداری‌شده از این کشاورزان را در شهرهای بزرگ‌تر می‌فروشند. قهوه‌ای که مخلوطی‌ست از دانه‌های قهوه تمام کشاورزان خرده‌پایی که شرح حال‌شان گفته شد. هرچه مزارع کشت دورتر از بندرهای صادرات قهوه باشند، این مخلوط شدن قهوه یک مزرعه با قهوه مزارع دیگر بیشتر اتفاق خواهد افتاد.

انجمن قهوه تخصصی پرو (JNC) در سال ۱۹۹۳ تشکیل شد و از آن زمان تا‌کنون تمام تلاش خود را وقف بهبود شرایط کشت قهوه، فرآوری آن و همچنین ارتقاء سطح زندگی کشاورزان قهوه پرو کرده است. از زمان تاسیس انجمن قهوه پرو تعداد زیادی از ۱۱۰۰۰۰ کشاورز خرده‌پای پرو به تعاونی‌های تجارت منصفانه پیوسته‌اند که این امر توانسته کمک شایانی به بهبود شرایط زندگی آن‌ها و سوددهی بیشتر مزارع‌شان بکند. مسؤولان تعاونی‌های تجارت منصفانه و JNC همچنین توانسته‌اند کشاورزان زیادی را به کشت قهوه‌های تخصصی (اسپشالتی) و ارگانیک ترغیب کنند و از این طریق سهم پرو در بازار این قهوه را بیشتر کنند. به‌گونه‌ای که پرو هم‌اکنون یکی از چند کشور پیشتاز دنیا در زمینه کشت قهوه‌های ارگانیک است.

شاخصه‌های طعمی قهوه پرو

قهوه پرو به‌طور معمول قهوه‌ای‌ست با اسیدیته‌ای ملایم همراه با بادی‌ای (body) سبک اما پر عطر و طعم. قهوه پرو به‌عنوان پایه‌ای خوب برای تهیه بلند‌(مخلوط)‌های گوناگون شناخته می‌شود. این قهوه همچنین به صورت گسترده در ترکیب‌هایی با روست تیره (Dark Roast) و همچنین قهوه‌های طعم‌دار استفاده می‌شود.

اما بهترین قهوه‌های پرو به‌طور معمول از این دایره خارج‌اند. قهوه‌هایی با احساس زبانی (Mouth Feel) سبک و نرم، همراه با شیرینی‌ای دلپسند مانند وانیل و میوه‌های خشک‌شده که به عنوان قهوه تخصصی‌ای استثنایی شایسته ستایش است.

قهوه‌های شسته‌شده (فرآوری مرطوب) دره چانچامایو در ۲۰۰ مایلی شرق لیما (پایتخت) در رشته‌کوه‌های آند معروف‌ترین قهوه‌های پرو هستند.

کشاورزان منطقه کوزکو (Cuzco) به‌خصوص دره اوروبامبا نیز قهوه‌های مرغوبی تولید می‌کنند که آن‌ها نیز به روش مرطوب فرآوری می‌شوند. بالاترین درجه مرغوبیت قهوه‌های پرو AAA است. مزارع ارگانیک شمال کشور که توسط تعاونی‌های کوچک محلی اداره می‌شوند نیز گاهی قهوه‌های بسیار مرغوبی تولید می‌کنند. این مزارع نمونه‌های خوبی هستند برای نشان دادن تلاش‌های بسیاری که شرکت‌های قهوه تخصصی برای ارتقاء سطح دانش کشاورزان و بهبود شرایط زندگی آنان انجام می دهند.

این یادداشت در سری مطالب در امتداد کمربند قهوه‌ای منتشر شده است. از همین سری بخوانید:

منابع

Coffee production in Peru – Wikipedia

Coffee a Guide to Buying Brewing and Enjoying – Kenneth Davids