قهوه اوگاندا خاستگاه گونه‌ی کانفورا یا ربوستا

اوگاندا کشور دریاچه‌هاست؛ جایی که رود پرشکوه نیل از آن‌جا سرچشمه می‌گیرد. برای قهوه‌دوستان اما این کشور زادگاه گونه‌ی کانفورا (Canephora) یا همان ربوستاست.

آیکافی – قهوه یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی و تجاری این کشور کوچک آفریقای مرکزی است. مردم باگاندا (بومیان قدیمی اوگاندا و از قوم‌های تاثیر‌گذار این کشور که ۱۷% جعیت آن را تشکیل می‌دهند.) سالیان طولانی‌ست که گونه‌ی ربوستا را می‌شناسند و نوشیدن قهوه جزء جدایی‌ناپذیر مراسم سنتی آن‌هاست. جویدن قهوه هم در بین مردمان اوگاندا عادتی است قدیمی و آداب و رسوم خود را دارد.

سابقه‌ی کشت قهوه در اوگاندا به اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ باز می‌گردد. در سال ۱۹۷۰ صادرات قهوه ۷۰% ارزش صادرات اوگاندا را به خود اختصاص می‌داد. این رقم تا اواخر دهه ۸۰ به ۹۵% رسید؛ زمانی‌که تولید قهوه اوگاندا چیزی حدود ۲/۳ میلیون کیسه برآورد می‌‎شد. اما با سقوط جهانی ارزش قهوه در بازارهای بین المللی در سال ۱۹۹۰ این رقم به ۶۵% سقوط کرد. با این حال کشت قهوه اهمیت و جایگاه خود را در اقتصاد اوگاندا حفظ کرده است. بیش از نیم میلیون نفر از جعیت این کشور به صورت مستقیم با صنعت قهوه در ارتباط‌اند و میلیون‌ها نفر دیگر نیز برای امرار معاش و تامین خانواده خود به این صنعت وابسته‌اند.

نیز ببینید ~ گونه عربیکا و ربوستا را بیشتر بشناسیم

کشت قهوه‌ی اوگاندا عموما در مزرعه‌های کوچک و محلی انجام می شود و به سختی بتوان مزرعه‌ای بزرگ و کشت انبوه را در این کشور یافت. گونه‌ی روبوستا ۹۴% کشت قهوه‌ی این کشور را به خود اختصاص می‌دهد و معمولا به صورت خشک فرآوری شده و کیفیت بالایی ندارد. این گونه قهوه‌های اوگاندا معمولا برای قهوه‌های فوری و یا مخلوط‌های قهوه تجاری و ارزان استفاده می‌شوند. ۶% باقی‌مانده را گونه عربیکا تشکیل می‌دهد که کیفیت بالاتری دارند و در زمین‌های کشاورزی بسیار کوچک کشت می‌شوند و معمولا در کارگاه‌های کوچک محلی به صورت مرطوب فرآوری می‌شوند. گمان زده می‌شود چیزی حدود ۲۷۲۰۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی اوگاندا زیر کشت قهوه باشد که ۲۵۰۰۰۰ هکتار آن را ربوستا و باقی را عربیکا تشکیل می‌دهد. بیشتر قهوه‌ی تولیدی اوگاندا در منطقه‌ی مرکزی این کشور و اطراف دریاچه ویکتوریا کشت می‌شود.

گونه‌ی ربوستا گیاهی است با ریشه‌های سطحی؛ بنابراین در خاک‌هایی که به سرعت خشک می‌شوند مانند خاک‌های شنی و ماسه‌ای به خوبی رشد نمی‌کند و خاک‌های رسی و کمپوستی برای رشد آن مناسب‌ترند. این گیاه در ارتفاع ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ متری از سطح دریا به خوبی رشد می‌کند و در اوگاندا معمولا در شعاع ۳۰۰ کیلومتری دریاچه ویکتوریا کشت می‌شود. گونه عربیکا نیز در شرق اوگاندا و در کوهپایه‌های کوه الگان و همچنین در غرب و در نزدیکی مرز کونگو می‌روید.

قهوه‌ای که با نام تجاری ووگار (Wugar) به فروش می‌رسد در کوه‌های غربی این کشور و ناحیه مرزی بین اوگاندا و کنگو می‌روید. قهوه‌ی بوگیشو (Bugisu یا Bugishu) قهوه‌ی مرغوب و محبوب دیگری است که در کوه پایه‌های کوه الگان (Mt. Elgon) در نزدیکی مرز کنیا می‌روید. قهوه‌ی بوگیشو از جمله قهوه‌های عربیکای آفریقایی است که طعمی شرابی، همراه با رگه‌هایی از طعم میوه‌ها مانند مرکبات و توت‌ها را داراست.

این یادداشت در سری مطالب در امتداد کمربند قهوه‌ای منتشر شده است. از همین سری بخوانید: