‎آرشیو | فرهنگ تاریخ قهوه

بهادر امینی، علاقه‌مند به تاریخ خوراک در یادداشت پیش‌رو درباره مشهورترین سبک‌های دم‌آوری قهوه ترک نوشته است.

یمنی‌ها حدود دویست سال تولید و داد و ستد قهوه را در دست داشتند تا این‌که هلندی‌ها توانستند به این گیاه جادویی دست پیدا کنند و آن را با خود به اندونزی ببرند تا قهوه‌ جاوا در آنجا تولد یابد.

به گمانم کافه نادری تنها مشتی نمونه خروار است از میل ما به فراموشی. نشانه‌ای از احتضار شاید نباشد اما گویا حوصله زندگی هم ندارد.

استارباکس تصمیم گرفته با همه‌ی قوا وارد ایتالیا شود، این پنجمین کارگاه برشته‌کاری این کمپانی‌ در سراسر دنیاست و قصد دارد قهوه‌ی تک‌خاستگاه تازه‌برشت و روش‌های مختلف دم‌آوری قهوه‌هایش را به رخ ایتالیایی‌هایی بکشد که روی قهوه تعصب دارند.

باور این‌که روزگاری نوشیدن قهوه در شهری چون استانبول مجازات مرگ به همراه داشته دشوار است. اما تاریخ – این آینه‌ی تمام‌نمای تکرار اشتباه‌های بشر – داستان‌هایی از این دست کم ندارد.

چند شب پیش در کافه «کارفه» حوالی خانه هنرمندان سندی قاب‌گرفته بر دیوار کافه نظرم را جلب کرد. «نظام‌نامه‌ قهوه‌خانه‌ها» که وزارت داخله / بلدیه‌ی شیراز آن‌را صادر کرده. پایین تابلو امضا شده: پیشکش شد به عزیزان گروه «جانان» گلی امامی و کافه مسعودیه – ۱۳۹۳

یادداشت پیش رو نگاهی‌ست به تاریخ شگفت‌انگیز و طولانی قهوه در جهان عرب و چگونگی برخورد سنت ریشه‌دار قهوه‌نوشی با جریان‌های امروزی صنعت قهوه مانند قهوه و کافه‌های تخصصی.

گفتار پیش رو ترجمه‌ای‌ست از مطلبی با عنوان «قهوه» که در دسامبر ۱۹۹۲ در دانشنامه‌ی ایرانیکا منتشر و در اکتبر ۲۰۱۱ در همین رسانه بازنشر شده است.

قهوه‌ی تخصصی نتوانسته در ایتالیا پا بگیرد و کافه‌های زنجیره‌ای در کسب سهمی از بازار این کشور شکست خورده‌اند. چرایی این‌ها و بیش‌تر.

کافه‌ها به‌جای آنکه به‌راستی پاتوق، با معنای ذکرشده، یا محمل نقد یا شکل‌گیری ایده‌های نو یا آلترناتیو باشند، پوسته‌ای از آنان هستند.

فیکای سوئدی‌ها یکی از تجربه‌هایی‌ست که باید در سفرتان به این کشور حتما امتحان کنید. از دو نفر تا جمعی بزرگ، هر نفر را با یک فنجان قهوه و یک نوع شیرینی می‌بینید در حالی که به گفتگو نشسته‌اند و از این همنشینی لذت وافر می‌برند.

هلندی‌ها قهوه را سیاه و بدون هیچ افزودنی می‌نوشیدند. اما با پیدا شدن نوشیدنی‌هایی چون لاته و کاپوچینو و گسترش آن در کل اروپا، در این کشور اتفاقی جالب افتاد.

در بریتانیا بیانیه‌ای زیر عنوان «زنان علیه قهوه» وجود دارد. این بیانیه در سال ۱۶۷۴ میلادی در لندن منتشر شد و حتی مردان بیانیه‌ی متقابلی در پاسخ به آن نوشتند. اما داستان چه بود؟

امروز می‌خواهیم به روی سیاه تاریخ قهوه نگاه کنیم، وجهی از قهوه که زندگی هزاران نفر را تحت‌تاثیر قرار داد و حتی باعث یک انقلاب شد.

از ادوات ابتدایی برشته‌کاری قهوه گرفته تا قهوه‌سازهایی۲۵۰ ساله و انواع «دله»ها و آسیاب‌ها و اسپرسوسازهای عتیقه؛ «خالد المولا» همه این‌ها و بیش‌تر از این‌ها را در تنها موزه‌ی قهوه خاورمیانه در دوبی امارات گرد هم آورده تا ادای دینی کرده باشد به تاریخ ریشه‌دار قهوه در سرزمین‌های عرب.

 از دوستان سوری در استانبول بارها نام کافه «اسنایپر» را شنیده بودم. به نظر می‌رسید پاتوق بسیاری از مهاجران سوری‌ست که در حال حاضر در استانبول زندگی‌ می‌کنند. دیدن حال و هوای کافه‌ای که پاتوق مهاجران رهاشده از جنگ است و دانستن این‌که چرا چنین نامی برای کافه‌ انتخاب شده من را به کافه اسنایپر […]